Kinetyka chemiczna 247
v = k&A0 B,
gdzie stopień obsadzenia powierzchni przez każdy z substratów określa izoterma adsoipcji Langmuira (5.76):
0
A
bApA
1 + bApA + ńB/?B ’
0
bsPB
1 + bApA + bzPz '
W mianownikach powyższych wyrażeń muszą figurować iloczyny wszystkich składników mieszaniny reakcyjnej, oczywiście, jeśli tylko ulegają adsorpcji - i to nawet wtedy, gdy nie biorą udziału w reakcji.
a) Przy porównywalnej adsorpcji obu substratów, szybkość całego procesu określa równanie
, bApAbBpB V° U + bApA + bBpB)1 ‘
b) Adsoipcja A jest bardzo silna, toteż można przyjąć, że
bApA > bBpB +1,
a zatem
0n =
Wb
oraz 0A = 1.
Tak więc, w tym przypadku, szybkość całego procesu opisuje wyrażenie
vb = k
k>BPB
bApA
= k,
eksp
Pb
Pa.
Wynika z niego, że obecność substratu A hamuje cały proces. Jest regułą, żc gdy jeden ze składników mieszaniny reakcyjnej jest silnie adsorbowany, jego ciśnienie cząstkowe występuje w mianowniku wyrażenia na szybkość reakcji. ■
Izoterma adsorpcji Langmuira pozwala zastąpić w równaniu kinetycznym, trudne do wyznaczenia, stopnie obsadzenia powierzchni kontaktu przez, bardziej dostępne bezpośrednim pomiarom, ciśnienia. Jednak, aby można było ją wykorzystać, musi ustalić się równowaga adsorpcji przynajmniej jednego z reagentów.
Przykład 5.20. Reakcja kontaktowa Aads + Bads —> P przebiega według poniższego mechanizmu:
*i
(1) A2 f1 2Aads,
*-i
B —> Bads,