skanowanie0001

Porosty, skrzypy, torfowce

POROSTY są organizmami dwuskładnikowymi. Mimo ogromnego zróżnicowania kształtu plech różnych gatunków porostów można wyróżnić trzy zasadnicze typy budowy morfologicznej tych organizmów : forma skorupiasta. plecha listkowata. plecha krzaczkowata.

Strzępki grzyba stanowią zawsze, zasadniczą część plechy porostu. Niezależnie od typu plecha jest zawsze zbudowana z dwóch, ściśle ze sobą powiązanych partnerów, tworzących „ podwójny organizm: strzępek grzyba.oraz komórek glonu (lub sinicy). Układ stanowi symbiozę mutualistyczną (nieodzowną dla partnerów). Jest to jednak szczególna zależność -helotyzm. Strzępki grzybów stanowią podstawę konstrukcyjną plechy porostów. Budują warstwę korową górną, pełniącą funkcje ochronne, i warstwę korową dolną z chwytnikami przytwierdzającymi do podłoża i pobierającymi wodę z solami mineralnymi. Strzępki grzyba tworzą również wnętrze plechy (tzw. warstwę rdzenną), oplatającą strzępkami fotosyntetyzujące komórki sinicy albo zielenicy, zwane gonidiami. Najczęściej gonidia tworzą wyraźną, zwartą warstwę gonidialną tuż pod warstwą korową, rzadziej ułożone są luźno w całej piesze.

Nauka o porostach nosi nazwę lichenologii. Porosty rozmnażają się wyłącznie wegetatywnie, wytwarzając zarodniki zwane urwistkami i wyrostkami. Zawierają one komórki glonu i grzyba. Płciowo oraz za pomocą zarodników mogą rozmnażać się jedynie grzyby zawarte w piesze. Porosty są czułym wskaźnikiem zanieczyszczenia atmosfery. Wydzielane przez plechę kwasy porostowe rozpuszczają skały, a ponieważ martwe szczątki porostów są jednym z elementów próchnicy, zatem porosty mają duże znaczenie jako organizmy glebotwórcze. Z niektórych gatunków porostów produkuję się cukier, alkohol, lakmus (wskaźnik chemiczny), błękitne i czerwone barwniki (np. z plech rodzaju orselka - Rocella) lub substancje zapachowe (mąkla tamiowa - Evemia prunastri — używana jest przy wyrobie perfum we Francji i Chorwacji).

SKRZYPY są to rośliny głównie bagienne, ale niektóre rosną na glebach wilgotnych, kwaśnych i jałowych. Pospolitymi przedstawicielami tej grupy są : skrzyp leśny (Eąuisetum sylvaticum) i skrzyp polny (Eąuisetum arvense). Sporofity skrzypów zbudowane są z łodygi, korzeni, kłączy i liści. Jednak trwająca od wielu milionów lat adaptacja do bagiennego lub podmokłego środowiska życia narzuciła nieco inne rozwiązania w budowie łodygi i liści. Łodyga skrzypów jest członowana zewnętrznie (na węzły i międzywęźla) oraz przesycona krzemionką ( co powoduje, że jest sztywna, szorstka w dotyku i „skrzypi”). Wewnątrz łodygi znajdują się kanały powietrzne, liście są małe, łuskowate i zebrane w typowe okółki.

U skrzypu polnego na wiosnę z kłącza wyrastają żółtobrunatne, bezzieleniowe pędy zarodnionośne. W węzłach tych pędów powstają łuskowate liście tworzące charakterystyczne okółki. Na szczycie pędu wiosennego formuje się kłos zarodnionośny. Te szyszkokształtne kłosy złożone są z liści zarodnionośnych (sporofilów) o kształcie malutkich tarczek, u spodu których znajduje się po kilka zarodm (sporangiów). Zarodnie produkują zarodniki, kióre wysypują się po kilka, są połączone za pomocą specjalnych wstęg zwane hapterami i w