skanowanie0035 (36)

38 Rozdział 1. Problematyczność i praktyka

Dokumentacja zdarzeń krytycznych jako narzędzie problcmatyzacji nauczania

Poszczególne pozycje arkusza zdarzenia krytycznego z samej istoty są zapisem pomysłów i doświadczeń nauczyciela, jeśli więc mają posłużyć nauczycielowi do wyznaczenia punktu wyjścia dla dalszych badań melodycznych, należy utrzymać ich autentyczność. Opiekując się badaniami metodycznymi, posługiwałem się arkuszami zdarzeń krytycznych nie po to, żeby narzucić nauczycielom, co mają robić, ale żeby pomóc rozpoznać, wyrazić i zbadać ich własną profesjonalną świadomość i problematyczność. Jeśli w ogóle coś narzucałem, to prze/ stawianie trudnych pytań; tak zmuszałem nauczycieli, by uwzględnili mój sposób widzenia spraw. Jak powiedział pewien nauczyciel: „Wygląda na to, że mnożysz mi trudności, ale są (o potrzebne trudności". Ponieważ niemal wszyscy nauczyciele podchodzą do swojej pracy obarczeni problematycznością praktyczną, trudności, jakich im dostarczałem, sprowadzały się do wykorzystania opisanych przez nich zdarzeń krytycznych dla nadania problematyczności kształtu teoretycznego. Proste to. ale bardzo skuteczne: mam tu przykład, który lepiej opisuje moje postępowanie, niż je wyjaśnia. Oto jak po raz pierwszy zwróciłem uwagę na możliwość użycia zdarzeń krytycznych w laki sposób.

Zdarzenie 7. Nie dokończona praca

Janek znowu nie skończył pracy. Musi nauczyć się doprowadzić do końca

to. co rozpoczął.

Ta pozycja arkusza zdarzenia krytycznego pokazuje, że problematyczność była praktycznej natury, a tym samym nie mogło pojawić się pytanie, dlaczego należy Janka nauczyć kończenia rozpoczętej pracy. Nauczycielka zauważyła zjawisko (Janek nie ukończył zadania), które uznała za problem, i postanowiła skupić się na znalezieniu rozwiązania. To częsty przypadek, gdy przyjmuje się jako jedyne formy wyjaśniania interpretację praktyczną i refleksyjną: nauczycielka traktuje problem jako dany, a przedmiotem refleksji czyni wyłącznie sposób rozwiązania go. W tym przypadku problemem było niewłaściwe zachowanie Janka, a jedynym wyjściem — podporządkowanie się ucznia; odpowiedź, jak to osiągnąć, znajdowała się w zasobie zawodowej wiedzy nauczycielki. W rozumieniu nauczycielki problem polegał na nauczaniu Janka czegoś, co powinien robić.

Oczywiście można zająć się tą problematycznością, jeśli jednak zakwestionujemy samo zjawisko, to możliwych będzie wiele innych rozwiązań innego rodzaju. Najłatwiej będzie, jeśli poczynionej przez nauczycielkę obserwacji nadamy postać pytania. Wtedy ..Janek znowu nie skończył pracy" zmieni się na: ..Dlaczego Janek znowu nie skończył pracy?" lub bardziej ogólnie: ..Dlaczego Janek nie kończy rozpoczętych prac?” W ten sposób ten właśnie fakt, że