skanowanie0048 (23)

534

TA&ULA RASA

żarnęj, siostry, które w jednakowy sposób bawią się naszyjnikami, odpowiadając na pytania, czy też bliźniaków mówiących badaczowi, który odbiera ich z lotniska (każdego z osobna), że powinien wymienić łożysko w samochodzie.

Oglądałem raz wywiad, w którym zapytano Marlona Brando, jakie dziecięce doświadczenia wpłynęły na to, że został aktorem. Odpowiedział, że zdarza się, iż bliźnięta jednojąjowe rozdzielone tuż po urodzeniu używają tego samego szamponu, palą papierosy tej samej marki, spędzają wakacje na tej samej plaży i tym podobnie. Przeprowadzająca ów wywiad Connie Chung udawała, że ziewa, jakby siedziała na wyjątkowo nudnym wykładzie. Najwyraźniej nie zorientowała się, że Brando odpowiada na jej pytanie, a właściwie wyjaśnia, dlaczego nie potrafi na nie odpowiedzieć. Jeśli odziedziczalność zdolności i upodobań jest różna od zera, to nie jesteśmy w stanie określić, czy dana cecha ukształtowała się w nas pod wpływem genów, doświadczeń dziecięcych, obu tych czynników, czy też może żadnego z nich. Ta prawidłowość okazuje się trudna do zrozumienia nie tylko dla Connie Chung. Z pierwszego prawa genetyki behawioralnej wynika, że jakiekolwiek badanie, podczas którego dokonuje się pewnych pomiarów u rodziców oraz u ich biologicznych dzieci, a następnie wyciąga się na tej podstawie wnioski dotyczące skutków wychowania, jest bezwartościowe, ponieważ zaobserwowane korelacje mogą po prostu odzwierciedlać oddziaływanie ich wspólnych genów (agresywni rodzice mogą wydawać na świat agresywne dzieci, a rodzice gadatliwi - równie rozmowne potomstwo). Nadal jednak przeprowadza się te kosztowne badania, a ich wyniki są podstawą wskazówek udzielanych rodzicom, tak jakby odziedziczalność wszystkich cech była równa zeru. Być może Marlon Brando powinien uczestniczyć w pracach komisji przyznających granty na badania naukowe.

Niektórzy spośród krytyków genetyki behawioralnej próbowali znaleźć wyjaśnienia konkurencyjne wobec pierwszego prawa. Być może dzieci rozdzielone tuż po urodzeniu umieszcza się celowo w podobnych rodzinach adopcyjnych. Być może pomimo rozdzielenia kontaktują się one ze sobą. Być może rodzice spodziewają się, że bliźnięta jednojąjowe będą do siebie bardziej podobne niż bliźnięta dwujajowe, i dlatego traktują je w bardziej zbliżony sposób. Bliźnięta nie tylko mają wspólne geny, ale także rozwijają się w jednym łonie, a bliźnięta jednojąjowe czasami dzielą również ze sobą kosmówkę (zewnętrzną błonę otaczającą płód) i łożysko. Być może to ich wspólne doświadczenia płodowe, a nie wspólne geny, tak bardzo je do siebie upodabniają.

Wszystkie te hipotezy poddano weryfikacji empirycznej i chociaż zdarza się, że ujęte w nich czynniki nieznacznie obniżają wskaźnik odziedzi-