skanowanie0126

Rozpoznaj w tych chaotycznych masach własny ujawniony w nich brak — i ten uzupełnij.

Brakiem tym zaś okaże się zawsze jakaś w tobie niedostateczna siła umysłu lub duszy.

Jak stać się czymś, czym nie jesteśmy? — O, wiecznie pytający! nie jestżeś Mikrokosmosem?

Skąd zatem żądza, czyli wyraz tego, czym nie jesteśmy?

O Mikrokosmosie! Wszechzarodzie! To, co może być, chce się w tobie stać i pożąda! — Od wiedzy twej i woli zależy rozwój zarodów. — Żądza jest krzykiem poczęcia — i zmilknąć powinna, gdy Wola na to życie w łonie swym się zgodzi.

Istota lub rzecz pożądana jest nam więc tylko sposobem uświadamiającym nasze możności; — zwierciadłem, w którym Przyszłość-Możliwa się pojawia; — okazem wtajemniczającym na wielkim atlasie naukowym Świata.

Odczep więc od tego szematu pokazowego macki swego pożądania. Ona ci nic dać nie może prócz tego, co ci dała: — wyobrażenie, przykład. — Ale to dała ci — więc weź.

Weź — i za to, co ci dano, umiej miłować bezżąd-nie. — Weź — i to, co ci dano, — zużytkuj. — Wejdź w swój Sezam nieprzebrany i znajdź w nim wołający zaród swego upragnienia. — Nie pragnij — posiadasz przecie. — Poznaj — ożywij — spotęguj — nazwij, — a to, coś pożądał — pożądać przestał — coś umiłował — znalazł w sobie — nazwał — wyhodował — będzie Tobą-Samym.

Udręcza cię np. cudza przenikliwość? — oznacza to, żeś gęstszy od niej: dlatego cię przenika. Więc się wysubtelniaj —

Oszołamia cię, katuje upojeniem cudza żywiołowość? — znaczy, żeś od niej mniej intensywny. Więc się streść... A najtreściwszym objawem życia jest — milczenie.

Przygniata cię cudza piękność, potęga, geniusz? — o, uczniu! — zejdź w siebie — głęboko, głęboko; — tam, u źródła wszystkich rzek żywota czuwają w tobie piękność, potęga, geniusz — czekając na Wolę, co je z podziemi wyprowadzi do Słońca.

II

Na dni melancholii zbyt subiektywnej myśl „gorzka i zbawienna”¹.

Po toś przeszedł klasyczną szkołę niedoli i upadku, po to przechodzisz moralną mękę wszechpręgie-rza, — by nie było jednej nędzy, która by nie była kością twoich kości; — ani jednego grzechu, na który cisnąć byś mógł kamieniem; — abyś po dzień zmartwychwstania czuł się tych padołów synem; — aby ci

253

1

Cyprian Norwid.