skanuj0002 (163)

SE Izabella Horbulewlcz-Mokrzycka

wtedy, gdy seksualność genitalna stawia go wobec niemożliwych do opanowania lęków i poczucia winy. Może on wówczas obronnie zastępować tę seksualność pewnymi jej prefallicz-nymi formami, jak się to dzieje w perwersji.

Regresja ego jest powrotem do typowych dla wcześniejszego okresu sposobów funkcjonowania psychicznego. Występuje zazwyczaj wraz z regresją libidalną i obejmuje najczęściej jedynie te funkcje ego, które są zaangażowane w konflikt. Wyraża się ona w formalnych cechach fantazji, towarzyszących konfliktowym pochodnym popędów. Typowym przykładem takiej regresji w okresie dzieciństwa jest utrata kontroli nad pęcherzem lub panowania nad mową w reakcji na stres, na przykład w sytuacji, gdy dziecko jest zachęcane do deklamacji wierszyka i zostają wzbudzone jego fantazje ekshibicjonistyczne.

Regresja ma wiele przyczyn. Niektóre jej formy pojawiają się w reakcji na różnorodne potrzeby, wynikające z wewnętrznych i zewnętrznych napięć. Regresją umożliwia ich przepracowanie, a następnie ponowną integrację na wyższym poziomie. Pewne warunki mogą wywołać ponowne pojawienie się archaicznych wzorców wyrażania popędów i zachowania u ludzi dorosłych. Do takich warunków należą stany marzeń sennych i dziennych, doświadczenia religijne i estetyczne, miłość i wojna. Regresja jest też zasadniczym elementem procesu psychoanalitycznego. Umożliwia ona pacjentowi powrót do wcześniejszych rozwojowo faz organizacji psychicznej, co umożliwia przepracowanie konfliktów w ramach przeniesienia. Regresji sprzyjać mogą takie nieprzyjemne uczucia jak lęk, poczucie winy, depresja, wstyd, frustracja czy zranienie narcystyczne, a także choroba fizyczna, zmęczenie itd.

Przykładem wykładni zmieniającego się czasu dla pacjentów z ch.A. jest test zegarowy. Na pewnym etapie choroby pacjenci rysując zegar wyznaczają godziny, wychodząc z okręgu tarczy zegarowej (usiłują opisać czas). Należy tutaj podkreślić aspekt czasu, ponieważ może być on kluczem do terapii pacjenta.

Nie dzielono w tym rozdziale metod terapii na socjoterapeutyczne i psychoterapeutyczne, powołując się na definicję psychoterapii z Leksykonu psychiatrii |9). Psychoterapia to metoda:

a)    leczenia wpływająca na stan i funkcjonowanie organizmu w sferze czynności psychicznych i somatycznych.

b)    wywierania wpływu uruchamiającego proces uczenia się,

c)    instrumentalnej manipulacji, która służy celom kontroli społecznej.

d)    zespół zjawisk zachodzących w trakcie wzajemnego związku ludzi; spotkania, towarzyszenie sobie.

Terapia grupowa

Leczenie sztuką

Wyróżnia się dwa rodzaje leczenia sztuką: malarstwo terapeutyczne i plastykę terapeutyczną.

1.    Malarstwo terapeutyczne:

Optymalna liczba pacjentów wynosi 5-6 osób.

Czynnikami leczącymi jest aktywizowanie i nawiązywanie kontaktów w grupie.

Jest zalecane, aby tym zajęciom towarzyszyła cicha muzyka oraz oddziaływanie terapeutów poprzez zarówno wyrażanie zrozumienia, akceptacji, jak również poprzez wprowadzanie wesołej atmosfery - żartu, dowcipu, śmiechu.

2.    Plastyka terapeutyczna:

Grupa plastyczna nie powinna być liczniejsza niż 12 członków.

Pozalarmakologiczne metody terapeutyczne w chorobie Alzheimera ii

Ta forma zajęć nadaje się dla wszystkich starszych pacjentów, mających trochę cierpliwości. Cierpliwość jest potrzebna, ponieważ produkty powstaną tylko wtedy, jeżeli uda się ugnieść wosk lub też dokładnie uformować każdy kawałek gliny. W porównaniu do malowania, przez kontakt z tym materiałem, rozwijają się intensywniejsze uczucia, przypominające trochę dziecinne zabawy z plasteliną.

Plastyka wzmacnia zdolność przeżywania, praca w grupie ułatwia natomiast nawiązywanie kontaktów.

Terapia zajęciowa

Terapia zajęciowa [5] dysponuje wieloma różnorodnymi technikami, takimi jak robótki ręczne lub lekkie prace rzemieślnicze. Terapia ta jest wskazana w lekkich i cięższych formach otępienia. Dla pacjentów z ciężkim otępieniem są zazwyczaj przydatne te ćwiczenia, które nawiązują do codziennych doświadczeń.

Z zasady terapię zajęciową prowadzi się w grupie. Bardzo ważne jest stworzenie związku z czynnościami dnia codziennego (np. z pacjentami otępiennymi można prowadzić zajęcia w kuchni oddziałowej; wspólne parzenie i picie kawy, gotowanie budyniu). Czasem pacjentki, które całe życie spędziły w kuchni, przypominają sobie swoje umiejętności w znacznym stopniu.

Czynnikiem leczącym jest aktywizacja zdolności przeżywania oraz nawiązywanie kontaktów społecznych.

Śpiewanie i muzykoterapia

Wspólne śpiewanie piosenek ludowych lub starych szlagierów jest zajęciem łubianym przez pacjentów.

Śpiew pełni ważną rolę w zajęciach grupowych. Jest istotnym czynnikiem integrującym, np. podczas urodzin. Muzykoterapia jest wskazana u pacjentów w pierwszym lub drugim stopniu otępienia.

Śpiew i muzykowanie odwraca skutecznie uwagę, aktywizuje zdolność przeżywania i ułatwia nawiązanie kontaktów. Ponadto wydobywa wcześniejsze umiejętności.

Terapia ruchowa

W psychiatrii znajdują zastosowanie najróżniejsze formy terapii ruchem. Wspólną ich cechą jest ćwiczenie postaw, mających wpływ na aktywację uczuć.

Rozpoczyna się od ćwiczeń grupowych, w których pacjenci nawiązują ze sobą wzajemny kontakt. Mogą się w ten sposób zbliżyć do siebie. Dopiero potem następują ćwiczenia, w których uświadamia się własne ruchy i postawy ciała. Starsi pacjenci chętnie uczestniczą w wieczorkach tanecznych.

Terapia ruchowa jest najczęściej polecana pacjentom z ch.A.

Terapia ta wymaga stałej grupy, która spotyka się regularnie 1-2 razy w tygodniu. Przerwy na odpoczynek i możliwość obszernego opowiedzenia o przeżyciach są nieodłączne od ćwiczeń. Terapia ta nie powinna być męcząca i trwać dłużej niż 60 minut.

Czynnikami leczącymi jest zdolność przeżywania, nawiązywania kontaktów oraz uaktywnienie różnych grup mięśniowych.

Szczególne znaczenie dla starszych pacjentów ma możliwość aktorskiego wyładowania agresji.