skanuj0010 (151)

160 7. Ruch turystyczny

szym zakresie. Należy jednak zaznaczyć, że podział turystyki według jej typów nie jest rozłączny i poszczególne formy zachowań turystycznych — podobnie jak i motywy uprawiania tego lub innego rodzaju turystyki - mogą występować w różnych typach turystyki. Jako przykład może posłużyć żeglowanie, które z jednej strony jest zaliczane do turystyki sportowej, ale może być również traktowane jako turystyka wypoczynkowa, a jeżeli jest połączone ze zwiedzaniem portów na trasie rejsu, może również przybrać formę turystyki kulturalnej. Jednocześnie niektóre wyróżniane w literaturze typy turystyki mogą mieć złożoną strukturę i składać się z różnych kategorii. Często używany termin „turystyka miejska” zawiera w sobie niewątpliwie elementy turystyki kulturalnej (poznawczej, religijnej itp.), ale turystyka miejska może też być związana z turystyką handlową, służbową (biznesową, kongresową), czy też wypoczynkową (jeżeli np. celem wyjazdu jest Rio de Janeiro).

Turystyka wypoczynkowa

Wśród licznych motywów wyjazdów turystycznych względy wypoczynkowe wysuwają się zdecydowanie na pierwsze miejsce. Dotyczy to zwłaszcza turystyki podejmowanej przez całe rodziny, które z reguły pragną spędzać urlopy i weekendy na terenach o dużej atrakcyjności turystycznej, głównie związanej z wysokimi walorami środowiska przyrodniczego (zasada „3 S”). Przede wszystkim nad wodą (najchętniej nad morzem) oraz w miejscach o wysokich walorach klimatycznych i pięknych krajobrazach (góry, tereny nadmorskie i pojezierne). Właśnie obecność morza, plaż i ciepłego klimatu sprawiły, że między 1960 r. a 1990 r. liczba turystów odwiedzających hiszpańskie Baleary zwiększyła się z 40 000 do aż 7 min, a Cypr z 26 000 do 1,6 min [Lockhart 1997, 145]. O tym, że ta właśnie forma turystyki jest ciągle bardzo chętnie uprawiana może świadczyć fakt, że np. na słynącej ze wspaniałych plaż atlantyckiej Hilton Head Island (Stany Zjednoczone, stan Karolina Południowa) tylko w latach 1983-1987 ruch turystyczny wzrósł o 60% [Bonn i in. 1992].

Do najczęściej spotykanych form działalności rekreacyjnej podczas turystyki wypoczynkowej należą: bierny wypoczynek, plażowanie, zażywanie kąpieli, uprawianie sportów wodnych, spacerowanie i zajęcia ruchowe (np. tenis, siatkówka, golf, jazda konna, jazda na rowerze).

W ramach turystyki wypoczynkowej na osobną uwagę zasługuje tzw. turystyka socjalna (ang. social tourism), która jest rozumiana jako uczestnictwo w turystyce osób dysponujących ograniczonymi środkami finansowymi lub upośledzonych z powodu wieku, kalectwa albo sytuacji rodzinnej. Ta forma turystyki, związana z dotowaniem wyjazdów przez państwo lub inne instytucje, była rozpowszechniona zarówno w byłych krajach socjalistycznych, jak również występuje w niektórych wysoko rozwiniętych państwach zachodnioeuropejskich (np. Szwecja,