skanuj0011 (358)

•    niektórych metod badawczych,

•    warunków odbioru technicznego, konserwacji, transportu itp.

Stosowanie elementów znormalizowanych powoduje obniżenie kosztów

wytwarzania oraz eksploatacji maszyn i urządzeń, ponieważ m.in.:

•    elementy znormalizowane (części, zespoły) mogą być produkowane w wyspecjalizowanych zakładach wielkoseryjnie lub masowo, przy zastosowaniu wysoko wydajnych metod produkcji,

•    jest możliwe wprowadzanie zamienności części w szerokim zakresie, zarówno w procesach montażowych, jak i przy naprawach,

•    zostaje ułatwiona praca konstruktora, który nie projektuje i nie wykonuje rysunków części normalnych, a jedynie podaje ich symbole w dokumentacji technicznej; zmniejsza się w ten sposób liczba rysunków składających się na dokumentację konstrukcyjną poszczególnych maszyn i urządzeń.

W przemyśle maszynowym w każdej maszynie występuje przeciętnie:

—    30-^50% części znormalizowanych (wg PN lub BN),

—    30-^40% części nadających się do ujednolicenia (np. części o podobnych kształtach),

—    10h-30% części specjalnych.

Wprowadzając w szerokim zakresie części znormalizowane, można w efekcie zyskać dość znaczne obniżenie kosztów produkcji.

Rodzaje norm. Normą techniczną nazywa się powszechnie obowiązujący w kraju dokument techniczno-prawny, określający właściwości (np. materiałów), cechy wyrobów (np. kształty, wymiary, parametry) itp.

W Polsce są opracowywane, zatwierdzane i wydawane przez Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) Polskie Normy — znak PN. Zgodnie z ustawą o normalizacji stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne — chyba, że obowiązek ich stosowania został wprowadzony w drodze rozporządzenia ministrów lub powołania w ustawach.

W poszczególnych branżach i resortach są stosowane także normy branżowe — znak BN. Normy te dotyczą określonej branży i zagadnień, których zakres nie ma charakteru ogólnokrajowego.

W działalności dotyczącej normalizacji jest zorganizowana współpraca międzynarodowa, którą kieruje Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO), a w ramach kontynentu europejskiego — Europejski Komitet Normalizacyjny CEN. Polskie Normy wprowadzające międzynarodową normę ISO mają w swym zapisie podany symbol ISO, a wprowadzające normę europejską — symbol EN. Tak na przykład Polskie Normy dotyczące zarządzania jakością i zapewnienia jakości mają zapis PN-EN 2900:1993 oraz PN-ISO 900-3:1994.

Podział Polskich Norm (PN). Podstawowym oznaczeniem każdej Polskiej Normy, stosowanym do końca 1993 r., jest zapis symbolowo-liczbowy /    PN-94 \

np. —oraz jej tytuł. Liczba w liczniku określa rok ustanowie-V H-92203) ^{J J} 3

12