skanuj0033 (41)

grafii dla odpowiednich typów mnożyć. Nie wydaje się jednak to celowe. Przyjęto więc jedynie potrzebne minimum pamiętając ponadto, że praca ta ma stanowić swojego rodzaju wskaźnik dla badań nad tym zagadnieniem, nie zaś wyczerpać absolutnie wszystkie możliwości.

Przechodząc do przeglądu materiału ikonograficznego należy stwierdzić, że z wyżej podanych powodów wykorzystano go tylko w takim stopniu, w jakim był potrzebny dla uściślenia danych w zakresie chronologii. I tak, o ile podobne wyobrażenia występowały kilkakrotnie pomijano je pozostawiając na ogół tylko jeden przykład. Ogólnie oparto się na ikonografii polskiej. Uwzględniając jednak fakt przenikania wpływów tak z zachodu, jak i ze wschodu, rozpatrzono obie te grupy ikonograficzne. W wypadku terenów zachodnich dały one poważną część materiału porównawczego. Jeśli natomiast chodzi o tereny dawnej Rusi, to mimo usiłowań, materiału godnego w tym zakresie uwagi, nie stwierdzono. Ażeby umożliwić w przyszłości kontrolę przeprowadzonych przez autora rozważań podano przykłady z literatury łatwo dostępnej pomijając oryginały, które w samych rozważaniach zajęły poważne miejsce.

a) Podkowy: Z wieku XIII mamy na obrazie widoczną podkowę z otworkami umieszczonymi bez jakiegokolwiek zagłębienia, ą więc odpowiadającą typom alfa i beta*⁴. Fotografię wycinka pokazano na tablicy LXXI.

Z wieku XIV pochodzi wyobrażenie podkowy na obrazie Fridricha Ijerlina „Der heilige Georg”*⁵. Odpowiada ona typowi podkowy oznaczonemu symbolem beta (tablica LXXII, fotografia 1).

Z wieku XV na obrazie „Nawrócenie św. Pawła” Ołtarz w Katedrze? w Krakowie*®, odpowiadający również typowi podkowy oznaczonemu symbolem beta (tablica LXXII. fot. 2).

Ponadto w heraldyce spośród licznie występujących podków warto zwrócić uwagę na herby pochodzące z wieku XVI, na których znajdują się następujące wyobrażenia podków:

Herb „Dołęga” podkowa z wyraźnym obniżeniem części śród-.

kowej, odpowiadająca typowi gamma.

Herb „Krzywda” podkowa z wyraźnym wyobrażeniem rowka obiegającego dla umieszczenia podkowiaków (typ delta).

(Oba omawiane typy podków w ilustracji na tablicy LXXI1I, fol. I i 2).

b)    Podkówki: Z tej grupy zabytków analogię w materiale ikonograficznym znaleziono tylko w jednym wypadku dla typu oznaczonego symbolem B. Okaz analogiczny występuje na miedziorycie Durer'a „Das tanzente Bauernpaar”.

c)    Noże: Materiał ikonograficzny z tego typu zabytkami występuje doić licznie, szczególnie we wszelkiego rodzaju wyobrażeniach „Ostatniej Wieczerzy”. 1 tak:

z wieku XIV mamy na obrazie wyobrażenie noża odpowiadającego typowi 1 (tablica LXXIV, fot i). Wyobrażenie noża odpowiadające typowi IV na obrazie Dierka Boutsa „Das AlM-ndmahl”*⁷ tablica LXX1V, fot 2).

Z wieku XV wyobrażenie noża odpowiadające typowi V, zawiera obraz „Uczta w Kanie Galilejskiej”¹¹ (tablica LXXIV, Tut. 1 i 2).

d)    Gwoździe: Z wieku XIV mamy następujące wyobrażenia:

< )braz z Korzenny — Muzeum Narodowe w Krakowie — ilustracja gwoździ odpowiadających typowi Ala¹¹ (tablica LXXV1, fot 1).

Miniatura z Pontyfikatu Erazma Ciołka „Chrystus na Krzyżu”, gwóźdź odpowiadający typowi Ela (tablica LXXVI, fot. 2). Obraz Bertrama von Minden „Kreuzabnahme vom Passion-saltar”³⁰ odpowiada typowi Ele (tablica LXXVII, fot. 1).

Obraz Mistrza górnobawarskiego „Kreuzugung” odpowiada typowi gwoździa oznaczonemu jako A2a^u (tablica LXXVI1, fot. 2).

Z wieku XV pochodzą następujące wyobrażenia:

Sceny pasyjne nieznanego malarza; przedstawiony okaz gwoździa odpowiadający typowi Ila¹¹ (tablica LXXVI1I. fot. 1). ..Matka Boska Bolesna — Zdjęcie z krzyża” odpowiada typowi gwoździa oznaczonemu symbolem Ila”.

77