14. Wybrane zaburzenia endokrynologiczne 399
Mymiennik węglowodanowy = 10 g węglowodanów
Bmiennik białkowo-tłuszczowy = 100 kalorii pochodzących z białka i tłuszczu
Indeks glikemiczny: średni procentowy wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu porcji produktu zawierającego 50 g przyswajalnych węglowodanów. Bi wyższa wartość indeksu glikemicznego, tym wyższy poziom glukozy we krwi po spożyciu tego produktu.
m. Stosowanie w domu odrębnej diety dla dziecka chorego na cukrzycę jest pSesłuszne - nie daje dobrych efektów i pogłębia poczucie odmienności dziecka.
Wysiłek fizyczny wpływa korzystnie na przebieg leczenie i powinien być ■wzgłędniony w codziennym programie zajęć. Stwarza jednak ryzyko hipo-liifcemii, której można zapobiec poprzez spożycie łatwo przyswajalnych Bgglowodanów bezpośrednio przed wysiłkiem i w czasie jego trwania, a przed Bogotrwałym wysiłkiem - dodatkowo przez zmniejszenie dawki insuliny.
Hipoglikemia jest nąjczęściej występującym ostrym powikłaniem cukrzycy typu 1. Stanowi częstą przyczynę hospitalizacji, może być przyczyną zgonu. Może być odpowiedzialna za trwałe uszkodzenia centralnego układu ner-hwowego, w tym padaczkę, zwłaszcza u młodszych dzieci. Lżej przebiegające pncydenty hipoglikemii (często nieuświadomione, np. występujące w czasie snu) wywołują zaburzenia pamięci, trudności w koncentracji, upośledzenie funkcji poznawczych. Nawracające hipoglikemie powodują znaczne trudności w uzyskaniu dobrego wyrównania metabolicznego cukrzycy i są przyczyną ppogorszenia jakości życia dziecka i rodziny. Hipoglikemie nocne odpowiedzialne są za poranne hiperglikemie. Wprowadzenie nowych metod leczenia, w tym ciągłego podskórnego wlewu insuliny, wpłynęło korzystnie na spadek częstości ciężkich hipoglikemii, zwłaszcza w grupie najmłodszych dzieci.
Wartości glikemii poniżej 60 mg/dl (3,2 mmol/ł) oznaczone w surowicy krwi żylnej uważane są powszechnie za hipogłikemię, chociaż objawy deficytu glukozy w komórkach ośrodkowego układu nerwowego pojawiają się przy wartościach poniżej 50 mg/dł (2,8 mmol/1). •
W niektórych sytuacjach fizjologicznie występują niższe wartości glikemii, np. w ciąży i w okresie noworodkowym (hipogłikemię u noworodka rozpoznaje się przy wartości glikemii poniżej 40 mg/dl, tj. 2,26 mmol/1).
Przyczyną hipoglikemii jest brak równowagi między dostarczaniem glukozy pochodzącej z przewodu pokarmowego i produkowanej w wątrobie, a jej zużyciem tkankowym. W warunkach fizjologicznych obniżeniu poziomu glukozy we krwi towarzyszy uruchomienie łańcucha reakcji hormonalnych