skanuj0076 (25)

152 Edukacja altemat) tui ■

Ostatnie z wymienionych zadań realizuje nauczyciel |>n przez udzielanie tzw. „lekcji" indywidualnych oraz w wyjijl kowych sytuacjach grupowych i zbiorowych. Celem „lekcji" je i ukierunkowanie pracy z danym materiałem dydaktycznym Potem dziecko jest obserwowane, gdy znowu pojawiaj;] trudności, nauczyciel wraca z pomocą do dziecka. Pracuje ono dotąd nad danym zadaniem, aż je wykona.

Podstawowym problemem dla nauczyciela jest umiejętni koordynacji indywidualnej aktywności poznawczej uczniów. Nalc/y równocześnie zajmować się uczniami o zróżnicowanym wieku i iv.i lizującymi różne zadania. Nauczyciel nie ingeruje w pracę indy w I dualną ucznia, chyba że on sam lub uczeń dostrzeże błąd w ro/ wiązywaniu zadania, wówczas koryguje błąd najczęściej za pomocą nowego zestawu środków, bądź za pomocą fiszki autokorekcyjmj

Ponadto nauczyciel prowadzi systematyczną obserwację pro cy uczniów i spostrzeżenia zapisuje w dzienniczkach obserwacyj nych (czyni to po zajęciach). Jeżeli np. dany uczeń zajmował się przez cały tydzień tylko matematyką, to rola nauczyciela polega na zainteresowaniu ucznia innymi przedmiotami. Dlatego nau czyciel musi mieć pełną orientację co do funkcji materiałów dydaktycznych i niczym nieskrępowany do nich dostęp.

Nie stosuje się ocen wyrażonych stopniem. Ocena ma charakter opisowy. Jest przygotowywana kilka razy w roku na podstawie ciągłej i systematycznej obserwacji dotyczącej wszyst-kich sfer rozwoju dziecka. W starszych klasach używa się systemu punktowego (od minimum do maksimum). Stosowane są też dwa razy w roku świadectwa opisowe (raporty), które otrzymują rodzice. Pomiar postępów w nauce dokonywany jest dwa razy w roku za pomocą testów wewnątrzszkolnych. Pomiar ten pozwala uchwycić „punkt startowy" ucznia i zarejestrować postępy w jego indywidualnym rozwoju według jego możliwości i właściwego jemu tempa pracy.

Po zakończeniu poziomu przechodzi do wyższego; program w poszczególnych poziomach odpowiada wychowaniu przedszkolnemu, nauczaniu początkowemu i trzem starszym klasom szkoły podstawowej. Dziecko nie radzące sobie może przechodzić na wyższy poziom później. Może się zdarzyć sytuacja odwrotna, tj. przejście z grupy starszej do młodszej na jakiś czas, w celu uzupełnienia braków w swoim rozwoju.

Tygodniowy wymiar wynosi 25 godzin. Praca dzieci w ciągu dnia odbywa się z dwoma przerwami, z których pierwsza — krótsza — przeznaczona jest na zjedzenie przyniesionego ze sobą śniadania, druga — półgodzinna — na pobyt na dworze. Nie ma dzwonków i związanych z nimi przerw międzylekcyjnych.

Podsumowując, można powiedzieć, że to bardzo trudne „zamiast mówić — milczeć, zamiast nauczać — obserwować, zamiast dumnej godności — być pokornym"¹⁴³.

Jeszcze trudniej kochać zgodnie z propozycją autorki koncepcji, albowiem „człowiek, który nie kocha widzi tylko błędy u innych. A przecież tylko ten, kto kocha, jest prawdziwym, widzącym obserwatorem i tylko on może dostrzec w dziecku to, czego ono samo nie jest jeszcze w stanie zobaczyć i zrozumieć. Tylko wtedy dziecko może przed wychowawcą odkryć swą prawdziwą naturę" ¹⁴⁴.

9.4. Edukacja alternatywna w klasach I-III

9.4.1. Koncepcja kształcenia integralnego Marii Cackowskiej

Maria Cackowska — profesor Uniwersytetu im. M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, znany teoretyk nauczania początkowego.

Źródeł swojego modelu nauczania wczesnoszkolnego poszukiwała Maria Cackowska w systemie pedagogicznym M. Montessori i O. Decroly'ego. Koncepcja zawiera wiele pierwiastków zaczerpniętych z idei szkół alternatywnych.

¹¹³ Montessori M., Dns K/iirf iii der Familie. Wien 1923, Stuttgart 1954, s. 29-30 (w:) H. Halstiege, Enielier in der Montessori Phdagogik. „Padagogische Schriften" 1991,

z. 4, s. 3.

¹⁴⁴ Op. cit., s. 5 oraz Montessori M., Uber die Bildung..., op. cit., s. 94-95.