stat Page resize

1.2 Podstawowe pojęcia

przypadku takich cech nie jest możliwe wprowadzenie żadnego uporządkowania, a ewentualne opisy liczbowe związane są z kodowaniem takiej cechy w badaniu statycznym (np. 0 - północ, 1 - południe, 2 - wschód, 3 - zachód).

•    Porządkowe (quasi-ilościowe) - cechy opisane za pomocą skali liczbowej, ale liczby te wskazują jedynie na porządek według którego zostały ustawione analizowane cechy (np. oceny w szkole). Mają one pewne właściwości cech jakościowych (mogą być np. opisane słownie), ale do ich analizy można stosować metody dla cech ilościowych.

•    Ilościowe - cechy opisane za pomocą skali liczbowej, często z wyróżnionym zerem (np. wzrost, płaca w przedsiębiorstwie, temperatura). Do ich analizy w sensowny sposób zastosować można np. operację uśredniania. Cechy te można podzielić ze względu na ich zbiory wartości na skokowe (o skończonej lub przeliczalnej liczbie wartości, np. liczba wyrzuconych oczek na kości) i ciągłe (o wartościach w pewnym podzbiorze liczb rzeczywistych, np. płaca w przedsiębiorstwie).

Pomiar - czynność przyporządkowania liczb obiektom lub wydarzeniom zgodnie z pewnym zbiorem reguł. Wynikiem pomiaru są dwa rodzaje wielkości, te które mówią o liczebności zbioru obiektów, i te, które charakteryzują stopień nasilenia zjawiska.

Rodzaje skal pomiarowych:

•    Skala nominalna pozwala jedynie na jakościową klasyfikację. Pomiar w takiej skali umożliwia jedynie zaliczenie poszczególnych obiektów (jednostek, osobników itd.) do jednej z rozłącznych kategorii (np. płeć, kolor, kierunek świata). Kategoriom tym nie możemy nadać żadnej ilościowej miary ani nie możemy ich uporządkować, możemy tylko powiedzieć, że się różnią lub są równe.

•    Skala porządkowa pozwala na rangowanie (ustawianie w określonym porządku) elementów, które mierzymy w tym sensie, że element z wyższą rangą posiada cechę w większym stopniu, lecz nie możemy powiedzieć w o ile większym stopniu (np. oceny w szkole - uczeń z „5” wie zapewne więcej niż ten z „4”, ale o ile więcej?).

•    Skala przedziałowa pozwala nie tylko szeregować (rangować) mierzone elementy, lecz również mierzyć różnice wielkości pomiędzy nimi, np. jeśli obiekt ma temperaturę 30 stopni Celsjusza, to jest o 10 stopni cieplejszy niż ten z temperaturą 20 stopni Celsjusza.

•    Skala ilorazowa (stosunkowa) jest podobna do skali przedziałowej, lecz dodatkowo charakteryzuje ją istnienie punktu absolutnego zera skali. Dzięki temu możliwe jest używanie stwierdzeń typu: x jest dwa razy większe niż y (np. temperatura mierzona w skali I<elvina).

Zbiory cech statystycznych:

•    Szereg statystyczny - zbiór wyników obserwacji (zwanych w skrócie obserwacjami) jednostek statystycznych dotyczących pewnej cechy statystycznej (np. wzrost grupy studentów, dochody gospodarstw domowych na terenie gminy, itd.).