str181

F. Bajkicwtcz-Grabowiki. Z. Mikulski. Hydrologia ogólna. W;irj/aw;i 200S ISBN 83-0l-l4579-X.« by WN PWN 2lXi5

Ld

(•tany wody) H

głębokiej

!(czas)

Rys. 155. Niżówka płytka (a) i głęboka (b)

wywołane długotrwałą suszą atmosferyczną w półroczu letnim (okresy bezdeszczowe, wysokie parowanie terenowe) i utrudniona infiltracją wody w zamarznięte podłoże w półroczu zimowym.

Niżówka rozwija się w kilku fazach. Rozpoczyna ją susza atmosferyczna, czyli niedostatek opadów. Brak opadów może uruchomić mechanizm posuchy wówczas, gdy temu bezdeszczowemu okresowi towarzyszy wysoka temperatura powietrza zwiększająca parowanie. Istotne jest także, czy okres suszy atmosferycznej wypada w zwykłej porze zasilania wód podziemnych wodami opadowymi. Pod wpływem suszy atmosferycznej rozwija się susza glebowa; wyczerpują się zasoby wody wolnej występującej w gruncie, maleją zasoby wilgoci glebowej, rozpoczyna się wysychanie gleby. Rozwój tej fazy suszy może być zahamowany przez każdy opad uzupełniający zapasy wilgoci glebowej. Dalszy brak opadu wywołuje suszę hydrologiczną. Susza glebowa sprawia, że wody gruntowe zostają pozbawione zwykłej alimentacji opadowej. Brak w strefie aeracji wody wolnej i ciągły odpływ podziemny do rzek sprawiają, że zwierciadło wód gruntowych obniża się, maleje też odpływ podziemny do rzek, w konsekwencji obniżają się stany wody w rzece.

Każdy opad o przeciętnej intensywności zużywa się na uzupełnienie wilgoci glebowej i parowanie terenowe. Opady o dużej intensywności dają spływ powierzchniowy, gdyż przesuszona gleba nie pozwala na wystarczająco szybkie ich wsiąkanie. W wyniku tego zasoby wody gruntowej ciągle maleją, zaczynają wysychać źródła i małe cieki, w rzekach pojawiają się głębokie niżówki (rys. 156). Jeśli ilość wody zasilającej rzekę spada do zera, rzeka przestaje prowadzić wodę.

W polskich rzekach przepływy niżówkowe występują w obu okresach: letnim i zimowym. W lecie są to niżówki, w których niżówkowe są zarówno przepływy, jak    g?

i odpowiadające im stany wody. W okresie zimowym są to niżówki, w' których niżówkowe    §

co

I8l

—

&

Jerey jest dostępny

O

©