str318

E Blijkicwicż-Grilbowiłia. Z. Mikulski    o/tiUnu Wukzowh Jfnf

ISBN 83-OI-MS79-X. O b>- WN PWN 2005

1.    Hutnik Północny (Zatoka Botnicka), najdalej na północ wysunięty region Morza Bałtyckiego, ograniczony od południa archipelagiem wysp Kvarken, niezbyt głęboki (do 146 m);

2.    Rotnik Południowy (Morze Botnickie), ograniczony od południa Wyspami Alandzkimi (Morze Alandzkie). dość głęboki (do 249 m). Oba regiony są znane u nas jako jedna Zatoka Botnicka:

3.    Zatoka Fińska, region wysunięty na wschód (do ujścia Newy), granica zachodnia umowna - od fińskiego półwyspu Hanko do północno-zachodniego krańca brzegu estońskiego, stosunkowo płytka (do 123 m);

4.    Zatoka Ryska, osłonięta od północy wyspami: Iliuma, Muhu i Sarema - płytka (do 51 m);

5.    Bałtyk Właściwy¹³, główna część morza sięgająca do cieśnin duńskich; w jego części północnej wyróżnia się Basen Gotlandzki z największą Głębią Landsorcką (459 m) i Głębią Gotlandzką (249 m), w części południowej Zatokę Gdańską z Głębią Gdańską (113 m) oraz w części zachodniej - Basen Bornholmski z Głębią Bornholmską (105 m). Zatoką Pomorską i in.;

6.    Cieśniny duńskie (Sund, Wielki Bcłt. Mały Bełt) stanowią wraz z Kattegatem tzw. region przejściowy - jedyną drogę wymiany wód z Morzeni Północnym (Oceanem Atlantyckim); wyróżnia się tu cieśniny: Sund - między Półwyspem Skandynawskim a wyspą Zelandią, Wielki Bełt - między wyspami Zelandią i Fionią oraz Mały Bcłt - między Fionią a Półwyspem Jutlandzkim;

7.    Kattegat. region przejściowy, w którym następuje mieszanie się wód obu mórz: Bałtyckiego i Północnego; jego północną granicę stanowi granica Morza Bałtyckiego omówiona wyżej.

W literaturze polskiej wyróżnia się:

-    region przejściowy, obejmujący cieśniny bałtyckie (Sund i Bełty) oraz zatoki: Kilońską i Meklemburską;

-    Bałtyk Południowy, obejmujący Głębię Arkońską (54 m). Głębię Bornholmską (105 m). Ławicę Środkową (głębokość minimalna 15 m). Rynnę Słupską (90 m) i Głębię Gdańską (109 m);

-    Bałtyk Środkowy, obejmujący Basen Gotlandzki z Głębią Gotlandzką (249 m) i Głębią Landsorcką (459 ni);

-    Zatokę Ryską;

Zatokę Fińską;

-    Zatokę Botnicką. obejmującą Morze Alandzkie z Głębią Alandzką (405 m), Morze Botnickie i Zatokę Botnicką.

Morze Bałtyckie jest najmłodszym morzem na Ziemi, liczy zaledw ie 13 000 lat

i jest pochodzenia polodowcowego. W jego krótkiej historii następowały istotne zmiany poziomu w'ód, linii brzegowej i zasolenia, wynikające głównie z izostatycznych ruchów skorupy ziemskiej, spowodowanych cofaniem lądolodu skandynawskiego. Okresy kontak-

" Nazwa Bałtyk Właściwy powstała z przełożenia nazwy angielskiej Ballic Propcr i nic jest na razie oficjalną nazwą własną.

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

318