25136 str321

E Blijkicwicż-Grilbowiłia. Z. Mikulski    o/tiUnu Wukzowh Jfnf

ISBN 83-OI-MS79-X. O b>- WN PWN 2005

0    bilansie dodatnim. W ujęciu miesięcznym największe wartości odpływu netto przypadają w maju (16% sumy rocznej), co wynika przede wszystkim z przebiegu dopływu wód rzecznych do morza (późnowiosenne maksima dopływu rzecznego w północnej

1    wschodniej części zlewiska); odpływ netto osiąga najniższe wartości (poniżej 5% sumy rocznej) w zimie (XII—II).

Wymiana wody w Morzu Bałtyckim odbywa się średnio co 42 lata. Botnik Północny wymienia wodę przeciętnie co 15 lat (jest to wynik dużego dopływu rzecznego i wysokich opadów), Botnik Południowy wykazuje stosunkowo powolną wymianę wody - co 24 lata. Intensywną wymianą - co ok. 10 lat - odznacza się Zatoka Fińska, z racji dużego dopływu Newy i również wysokich opadów; nieco wolniejsza wymiana odbywa się w Zatoce Ryskiej - co ok. 14 lat. Bałtyk Właściwy, jako region zbiorczy, odznacza się powolną wymianą wody - co 28 lat, co jest wynikiem jego dużej pojemności wodnej; występuje tu wyraźna przewaga opadu i parowania nad dopływem rzecznym. Zupełnie inny charakter mają cieśniny duńskie, gdzie przy niewielkiej pojemności wymiana wody odbywa się co pół roku; podobnie jak w Kattegacie, w którym co roku następuje pełna wymiana wody.

Wymiana wody między Morzem Bałtyckim i Morzem Północnym sprzyja utrzymywaniu się niewielkiego zasolenia wody morskiej. Bałtyk jest największym na święcie morzem słoń a wy m; przeciętne zasolenie powierzchniowych warstw wody wynosi 7-8%; i świadczy o jego śródlądowym charakterze; zwiększa się wyraźnie wraz z głębokością. Nagłe i intensywne, lecz krótkotrwałe wlewy z Morza Północnego dostarczają pewnych ilości wody słonej; wody te w znacznej większości dostają się jedynie do Kattegatu. a tylko kilkanaście procent wód o zasoleniu ok. 30%; osiąga cieśniny duńskie. Do Bałtyku Właściwego dostaje się na ogól niewielka ilość wód oceanicznych o zasoleniu 17-18%;, przyczyniając się wszakże do odświeżenia zalegających tam na dnie wód stagnujących o małej zawartości tlenu; w miarę przesuwania się na wschód i północ wody te ulegają wysłodzeniu przez wody górnej warstwy morza. I tak: zasolenie wód dennych w Głębi Bomholmskiej wynosi 15%;, w Głębi Gdańskiej 13-14%;, podobnie jak w Głębi Gotlandzkiej; wody denne Głębi Landsorckiej mają jeszcze 11%>, w Głębi Alandzkiej już tylko 7-8%;, w Botniku Południowym 6-7%;, w Botniku Północnym zaledwie 4-5%;. Zasolenie wód Zalewu Wiślanego wynosi 3%;, natomiast Zalewu Szczecińskiego tylko 1%;. Zasolenie wód powierzchniowych morza otwartego zawiera się w granicach od 8%; w Bałtyku Właściwym do 3-2%; w Zatoce Fińskiej.

Temperatura wody kształtuje się pod wpływem temperatury powietrza, przenikania promieniowania słonecznego w głąb morza i wlewów oceanicznych, a w niewielkim stopniu pod wpływem opadu atmosferycznego i dopływu rzecznego, zwłaszcza w strefie brzegowej. Wody powierzchniowe Bałtyku najwyższą temperaturę - 23-25°C - mają w lipcu i sierpniu (przy brzegach), najniższą zaś - ok. 2°C w styczniu i lutym, a w czasie surowych zim - nawet poniżej 0°C. Średni przebieg temperatury wód powierzchniowych Bałtyku kształtuje się od l°C w lutym do 17-19°C w lipcu i sierpniu; jedynie w części północnej morza osiąga 12-13°C. Wartości średnie roczne wahają się w granicach 8-9°C. W przebiegu rocznym - od lutego do sierpnia - temperatura powietrza jest nieco wyższa od temperatury powierzchni wody. od wTześnia do stycznia zaś - odwrotnie. Ogólnie jednak

321

□

$

Cl

C

7T

C

CO

co

co

o

©

©

&

m

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader