86693 str291

E Blijkicwicż-Grilbowiłia. Z. Mikulski    o/tiUnu Wukzowh Jfnf

ISBN 83-OI-MS79-X. O b>- WN PWN 2005

Polarne masy wodne (P) powstają przeważnie z wód przynoszonych z niskich szerokości geograficznych. Tworzą one stosunkowo cienką ciepłą warstwę pośrednią wciskającą się między chłodne masy powierzchniowe i ciężkie masy głębinowe. Są to: pośrednia arktyczna masa wodna (Ar) i pośrednia antarktyczna masa wodna (An). W Oceanie Arktycznym formuje się arktyczna masa wodna z wód przynoszonych polarnymi odnogami Prądu Północnoatlantyckiego, które dzięki wysokiemu zasoleniu zapadają pod lżejsze, chłodniejsze powierzchniowe wody arktyczne. Antarktyczna masa wodna jest formowana głównie z wód głębinowych wynoszonych ku górze w strefie dywergencji antarktycznej^l0.

W szerokościach umiarkowanych i wysokich formują się masy wodne północnoatlantycka (NA) i północnopacyficzna (NPc). Masa wodna północnoatlantycka ma stosunkowo ciepłe wody o wysokim zasoleniu i wysokiej koncentracji rozpuszczonego tlenu. Odgrywa ona znaczną rolę w formowaniu się głębinowych wód północnoatlantyckich. Właściwości północnopacyficznej masy wodnej są kształtowane przez silne wysłodzenic wód powierzchniowych. Wyróżnia się ona słabą stratyfikacją i brakiem elementów termohalicznych. W oceanach Atlantyckim i Indyjskim występuje śródziemnomorska (Pśr) i czerwonomorska (Cz) masa wodna (rys. 235). w rezultacie wynoszenia wód z mórz Śródziemnego i Czerwonego oraz z Zatoki Perskiej. Wody te odznaczają się ponadto podwyższoną gęstością i obniżoną zawartością tlenu. W strefie równikowej

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

Rys. 236. Obszary rozprzestrzenienia głębinowych mas wodnych (wg Stiepanowa, 1987); oznaczenia w tekście

Dywergencja antarktyczna - strefa, wokół Antarktydy, w której prądy wstępujące, związane z cyrkulacją wywołaną wiatrami i cyrkulacją termohalinową. wynoszą do wód powierzchniowych składniki odżywcze.

291