strona0074 (2)

ni Iii 'Żebrowilku

.1 V NA OHIIKSY HO/.WOJOWK W CHYC IIOl.OOII POLSKI*t

usiłowaniu wymienionych poprzednio różnic w per lody zacjl po-ujbnid/.lej znane u nas całościowo podziały, zaproponowane przez solskich autorów: S. Baleya, S. Szumana i M. Kreutza, laicy (1946, s. 330) wyróżnia 3 okresy:

niemowlęctwo — pierwszy rok życia, dzieciństwo — 1-12(13) lat, wiek dojrzewania — 13(14) -20 lat.

< Iństwo dzielił Baley z kolei na 3 fazy:

pierwsze dzieciństwo    — do końca 3 r.ż.,

druulo (średnic, przedszkolne) dzieciństwo — do końca 7 r.ż., tr/rdc (szkolne) dzieciństwo    — do ok. 13 r.ż.

k dojrzewania składa się również z 3 faz:

przedpokwltanie    — ok. 13 - 14 r.ż.,

pokwitanie (faza pubertalna)    — do ok. 17 r.ż.,

wiek młodzieńczy (adolescencja) — do ok. 20- 24 r.ż./

wy faz wieku dojrzewania wynikają z biologistycznego ujmowania yni czasie) przez Baleya zjawisk rozwojowych, zwłaszcza w stosun-- okresu dojrzewania. Kryteria zaś rozróżnienia faz są — jak już minęliśmy— rozmaite: w najmłodszych latach — rozwój ruchowy vój mowy, w drugim i trzecim dzieciństwie — stosunek do świata Nitiyzm -realizm), w wieku dojrzewania — głównie rozwój i prze-j y< In uczuciowego i stosunku do innych ludzi.

Azumnn (1947a, s. 5-8; 19476, s. 14-15) wyróżnia również chociaż inaczej wydzielone okresy:

pierwsze dziecięctwo (wiek przedszkolny) — od urodzenia do 7 r.ż., drugie dziecięctwo (wiek chłopięcy,

wiek szkoły powszechnej)    — od 7 do 14 r.ż.,

wiek dojrzewania i wiek młodzieńczy — od ok. 14 do ok. 21 r.ż.

Pierwsze dziecięctwo uutor dzieli na 3 fazy: niemowlęctwo, drugi rok życia oraz wiek przedszkolny (od 3 do 7 lat).

. umnn akcentuje zasadniczą zgodność (mimo odmiennej terminolo-r wegn podziału z podziałem Baleya; uzasadnia go zaś trzema wzglę-1: a) rozwojem cielesnym - - na przełomie między pierwszym i drugim •nem następuje zmiana uzębienia, na przełomie drugiego i trzeciego ••ni dojrzewanie płciowe organizmu, b) środowiskiem wychowaw-■ i w pierwszym okresie Jest nim dom, w drugim — szkoła powszech-podstawowa — M.Ż.), w trzecim — szkoła średnia i licealna lub „poza-»lna spit jallzucja i terminatorstwo wszelkiego rodzaju"; c) rozwojem

piychlebnym - „w każdym / tych okrciów imienin się charakter postu wy psychicznej wobec życiu, kierunek zainteresowań i styl pracy urny*

• łowej" (Szuman, 1047b_t x. 1 ft).    -t ■ - >

M. Kreutz (l'.)47. s. IM - 17) dzieli rozwój psychiczny nu|2 okresy:

dzieciństwo 0-11 lal,

' / młodość 11-21 lat.

Każdy z tych okresów dzieli się na 3 fazy; główną zasadą podziału jest rozróżnienie faz intensywnego rozwoju i faz zwolnienia tempa rozwojowego, mianowicie:

^ Dzieciństwo:

wczesne dzieciństwo 0-5 lat (intensywny rozwój),

pierwszy zastój 5-7 lat (okres przejściowy, zwolnienie tempa rozwojowego),

okr.« obiektywny 7-11 lat (intensywny rozwój, zainteresowanie światem obiektywnym).

Młodość:

okres przekory    11-14 lat (okres przejściowy, drugi zastój),

okres dojrzewania 14-17 lat (okres intensywnego rozwoju),

okres harmonizacji 17-21 lat (okres przejściowy, zwolnione tempo

rozwoju).

Przyjmując (za C). Tumlirzem) ten podział, Kreutz uważa, że ka/dy podział rozwoju na okresy jest „rzeczą umowy i nie odzwierciedla żadnej obiektywnej rzeczywistości" Rozwój jest bowiem procesem ciągłym, bez gwałtownych zmian i ostrych zwrotów/które by mogły stanowić naturalne granice okresów. Podział na fazy jest sprawą natury technicznej — ułatwia opis rozwoju.

Obie poruszone tu zasadnicze sprawy:    ciągłości rozwoju

i sztuczności wszelkich podziałów na okresy czy fu zy -nie są jednak tak proste i oczywiste. Właśnie na te tematy toczą się do dziś między psychologami ostre spory i dyskusje.

ił. Dyskusja NAD ATAniAI.NOSCIA KCZWOJU

Na specjalnym sympozjum międzynarodowym w 1955 r. w Genewie, poświęconym dyskusji nad stadiami rozwojowymi, P. A. Os t e r r i o t h“ przedstawił analizę 18 systemów podziału na stadia, wysuwanych przez autorów europejskich i amerykańskich (na samym sympozjum przcdstawlo-

“ i¹, a. OitrrrUth /.*•« tladvi du dćt-.*lop|i#m*n| m-lon tiautrra 4eole$ tle piycho-high' W: I" proliIćcH* «/«*’ ImIr, en inytholoylf    ienfant (1050, n 43 4»)

i ' i yi i■ • >t>>a(ii>    >i