strona0097 (2)

222 Zofia Hiibaka

warunki najpewniej okażą się nieco Inne, ii w każdym

możności skontrolować w pełni, czy są ono takie same,

Ze w: cystkich przytoczonych wyżej względów obasrWI możemy częściej jako źródło hipotez na temat prry* syn ^l,,ł nas zjawisk niż jako źródło dowodów. Metodą specjalnie dogadu* dania powiązań przyczynowo-skutkowych między yji»wl**h*"d |*^,«i ryment.

2. Techniki łkspekymtntalne ^u

Najistotniejszą cechą eksperymentu jest ścisła knid»"l* ♦♦•••■I

zjawiska i warunków jego przebiegu. Najważniejszym .......... " •

łającym na kontrolę jest wywoływanie zjawisk, któro oh* •••• • v »••• •*" to bardzo trudne w warunkach naturalnego życia. T«»l*    p*** •

przeprowadzają eksperymenty najczęściej w miejsca* li »Iwni|||^| maksymalne ułatwienia dla kontroli, w laboratoria* h

o. Techniki eksperymentalne laboratoryjne.

TJrrądzmie laboratorium psychologii dziecka

Bezpośrednim przedmiotem badań prowadzonych za porno* <i i laboratoryjnego** bywają na ogół elementarne p *••• * * t i chiczne czy też wpływ elementarnych, pojedynczych * #vomII** ** i łających na zachowanie się dziecka aktualnie lub w nirdalel* I*) p* ** • Bada się więc na przykład: proces wytwarzaniu odruchów wanit.l ... (wydzielniczych oraz ruchowych), różnicowanie, proces pi***.(* i« się, rozwiązywania nieskomplikowanych problemów, rmih* |o n»* I M nagłe, silne, wywołujące frustrację, wpływ na przebieg tych pi*** #«( kich czynników, jak: jakość bodźca, jego silu, rodzaj stosowane*.* * i nienia, rodzaj i siła motywacji, rola werbalizacji **.

Aby w pełni móc kontrolować całą sytuację eksperymentalną p**.

log usuwa z pokoju przeznaczonego na laboratorium w.s/yslUn, ...... *

tam niezbędne dla prowadzenia badań. Stara się też o to, aby p i* 1 izolowany od dźwięków dochodzących z zewnątrz. W pokoju \

^u Por. punkt C, 0 niniejszego rozdziału.

** Por. W. Bijou i Donald M. Baer Harlnnia nad rachowaniem »iv il*(e* I eksperymentu laboratoryjnego. W. P. H. Mu*>*cn (IWO).

^M Jako przykład badań prowadzonych technika eksperymentu IiiImm*.* może służyć praca K, ".pionek Powita'cnnle orientacji i" prawo] ( łeu.ri an.iiii matu dat i w witogi-neslc Wm za w a 10(11. nudź VII Por. t* 1 badania .*»*•» talne onmwian** w dalt/ych rozdziałach niniejszego pudięt/i.iKu

'•fMiMiy r/y Inne pomoce koniec Ano do pi zaprowadzeniu badań. .Jeśli *' > kuj > lymentatorn nie Jest konlei /im, opuszcza on również pokój, " •^1,1 •nti|iluje jiii; budane dziecko. Aby można Jednak było je obser "• •snje alf speejulne przesłony Jednokierunkowe, zo-WlWih' w ścianie lul> w suficie, a posiadające ti; właściwość, ze z po-• kUnym /nnjduje sic dziecko, nie widać przez nie nic, natomiast ‘ • -    . ty te/, mui nim eksperymentator może swobodnie dziecko

•• ' ' Ipowiednia instalacja (mikrofon w pokoju, w którym «><l • • k«p» i yment; głośnik w pokoju do obserwacji) pozwala również •I#lei ko ewentualnie mówi.

'    pi/«słoń jednokierunkowych stosuje się niekiedy urządzenie

¹ •    | n •• W pokoju, w którym znajduje się badane dziecko,

*    * badam dzieci, umieszcza się kamerę telewizyjną, w jKjkoju zaś •• '• • •• pkrnn, na którym można obserwować zachowanie się dziec-

' * • '"ilu /najdujące się w laboratorium psychologii dziecka .sbui| ^ł,"i " •unia bodźców, stwarzają możliwości dla określonego typu ¹    • Ului, rejestrują siłę, przebieg i czas reakcji.

p< ryk lad bodźców stosowanych bardzo często w ekspery-¹ ■ • • laboratoryjnych z dziećmi mogą służyć światła o różnorodnych h niznialie dźwięki, niekiedy bardzo słaby prąd elektryczny,

' bumlc/ne (zimne lub ciepłe przedmioty przykładane do ciała),

' i • karmowe (soki owocowe, czekoladki itp.). Eksperymentator cza

•    ■ I dziecku, co ma zrobić, gdy pojawi się bodziec, niekiedy zaś nie ' iw tidiiej Instrukcji. Kolejność pojawiania się bodźców, czas ich •min ..iii przerwy między nimi są bądź każdorazowo regulowane (np

i •    • InKaule w odpowiednim czasie odpowiednich guziczków), ł)ijilż.

•    . • ¹ zaplanowane (wtedy odpowiednia demonstracja całej serii bódź-l"|...iiuje aię automatycznie). Czas trwania bodźców oraz. długość

•    ml- l/y nimi mogą być ustalone z bardzo dużą dokładnością, rów-

•    < ypndku czasów bardzo krótkich (ułamki sekundy).

» •(Miłowanymi reakcjami dziecka są bądź. ruchy, które okspery-

•    • polecił mu wykonać, bądź takie, które dziecko wykonało samo

•    Ih up pr/yclskanie guzika lub gruszki gumowej, przesuwaniu dźwig

lo. mię pokrywek, za którymi znajdować się może interesujący I a pi/oilmlot, ruchy gałek ocznych, głowy itp.

I*..»'iioi frśnle z. ruchami bądź niezależnie od nich bywają rejestrowano hm dokonujące się wewnątrz organizmu dziecka: zmiany elektroen-i ni hMi /ne (tzn. zmiany potencjałów elektrycznych w komórkach

•    ii.il, Mulimy skómo-galwaiilc.ne (tu. zmiany oporu, Jaki skóro lud/ ducia wobec prądu ••lekti yc/m go), udany w pracy serca (rejestru

•    bklrokarcllogrum), w oddychaniu, w krążeniu krwi (rozszerzanie