s gli�

16. UWAGI PODSUMOWUJĄCE

W rozdziałach 1 - 9 niniejszego opracowania przedstawiono wytyczne i materiały pomocnicze do oceny środowiska geologicznego na potrzeby planowania i projektowania budownictwa a także do analizowania rozmaitych możliwości poprawy najważniejszych cech tego środowiska. Rozdziały 10-15 poza dostarczeniem wskazówek płanistyczno-projektowych zmuszają do uświadomienia sobie losowej i subiektywnej natury poszczególnych informacji uzyskanych z badań geologicznych, a następnie wprowadzanych do planu lub do projektu.

Racjonalne planowanie i projektowanie budownictwa musi opierać się na poznaniu środowiska geologicznego z potrzebnym stopniem pewności tego rozpoznania i na ocenie wpływu zrealizowanego i eksploatowanego obiektu na środowisko; dotyczy to wpływów zamierzonych i niezamierzonych. Planowanie i projektowanie nie może - innymi słowy -ograniczać się do wykorzystania poznanego środowiska, lecz musi dostarczyć wiedzy o tym, co będzie się ze środowiskiem działo podczas wykonywania i eksploatacji obiektu.

Już samo poznanie środowiska geologicznego w jego złożoności przestrzennej i czasowej i w rozlicznych powiązaniach między składnikami nie jest sprawą prostą. Podobnie jest i z przewidywaniem wpływu obiektu na środowisko. Ten kompleks dwóch działań: poznanie środowiska i prognoza wpływu obiektu na środowisko ma swoją specyfikę określoną następującymi właściwościami:

-    duża liczba różnorodnych cech geologicznych i ich charakterystyk wchodzących w grę,

-    liczne powiązania między powyższymi cechami, nie zawsze znane człowiekowi,

-    wielka rozmaitość jednostek miary służących do liczbowego wyrażania wielkości i ich charakterystyk,

-    niejednolitość skal pomiarowych (do jednych wielkości stosuje się skalę nominalną lub porządkową, do innych - interwałową lub ciągłą),

-    losowa natura znacznej części cech geologicznych i ich charakterystyk,

-    częsty brak obiektywnych danych co do rozkładów zmiennych losowych i związane z tym subiektywne ocenianie tych zmiennych,

-    duża różnorodność kryteriów przyjmowanych do oceny wpływu obiektu na środowisko i wynikająca stąd konieczność optymalizacji wielokryterialnęj oceny w warunkach informacji niepewnej i niepełnej.

Właściwości te sprawiają, że poznanie środowiska geologicznego i ocena wpływu obiektu na nie są celami, których osiągnięcie jest trudne.

Pomocnym środkiem naukowym jest w takich warunkach modelowanie matematyczne w ramach tzw. podejścia systemowego. Istotą tego podejścia w badaniach naukowych i w działalności praktycznej jest uznanie rozpatrywanego skomplikowanego zbioru elementów za tzw. system (układ). Właściwości systemu nie są sumą właściwości składników systemu branych z osobna. Ma on ponadto określoną hierarchię składników lub nawet systemów podrzędnych.