tomI (258)

1

1

260

Podstawy fizjoterapii

A

przestrzegania przeciwwskazań do stosowania określonych środków. Środki natury fizycznej nie stanowią żadnego wyjątku pod tym względem. Mało tego, w wielu przypadkach działają one zarówno na pacjenta, jak i na terapeutę, wobec czego ostrożność musi tu być podwójna. Na powyższych przesłankach oparto zresztą zasady BHP w pracowni fizjoterapii oraz zasady dawkowania i stosowania omawianych środków - a w tym ostatnim względzie wypracowano i określono m.in. dokładne dawki oraz odpowiednie przeciwwskazania. Stosowane obecnie urządzenia oraz dawki sprawiają, że negatywny wpływ rozmaitych czynników fizykalnych jest prawie żc wyeliminowany. Szczególna sytuacja zachodzi tylko wtedy, gdy mamy do czynienia z tzw. odczynem paradoksalnym, a więc trudnym do przewidzenia. W kontekście tego poniżej zestawiono więc tylko ważniejsze dla praktyki aspekty omawianego zagadnienia i to raczej w kontekście potrzeby przestrzegania zasad wykonywania zabiegów i przestrzegania przepisów BHP, w celu uniknięcia tego potencjalnego zaledwie zagrożenia.

W światłolecznictwie podstawowe problemy dotyczą promieniowania ultrafioletowego, które w rehabilitacji ma akurat mniejsze nieco zastosowanie. Warto jednak przypomnieć, że promieniowanie to może wywierać niekorzystny wpływ - przede wszystkim na niechroniony narząd wzroku (to samo dotyczy promieniowania laserowego) oraz na skórę (w przypadku nadmiernych naświetlań) -powodując zapalenie spojówek (a nawet, zmiany w rogówce, tęczówce i soczewce) oraz zwiększone rogowacenie i pigmentację, niepożądane zwłaszcza u osób z tzw. znamionami barwnikowymi. Pod wpływem tych promieni można też obserwować pewne uboczne objawy ogólne - dotyczące tak pacjenta, jak i obsługi (zwłaszcza u wagotoników). Te ostatnie wiążą się głównie z nadmierną jonizacją powietrza w niedostatecznie wietrzonych pomieszczeniach zabiegowych.

Pochłonięcie fotonów UV wywołuje w organizmie szereg reakcji zachodzących nie tylko na poziomie komórki, ale obejmujących tez poziom molekularny. Zachodzą tam takie reakcje, jak synteza, utlenianie, redukcja lub rozpad. Najsilniej zaznacza się odczyn po naświetlaniu promieniami UV-B, które pochłaniane są w naskórku. W wyniku pochłonięcia energii tego promieniowania przez białko komórek warstwy kolczystej naskórka dochodzi do jego denaturyzacji, czego następstwem jest ich uszkodzenie. Z uszkodzonych komórek wydzielają się związki histaminopodobne, które przenikając do skóry właściwej rozszerzają naczynia krwionośne i zwiększają ich przepuszczalność. Powoduje to przesączanie się osocza do przestrzeni międzykomórkowych naskórka i skóry właściwej, czego skutkiem jest obrzęk. Promieniowanie to upoślkedza też funkcję komórek Langerhana-sa. Zmienia się ich morfologia. Zaburzone zostają miejscowe mechanizmy prezentacji antygenów i wywołany zostaje stan miejscowej immunosupresji. Właśnie z immunosupresyjnym działaniem promieniowania UV-B oraz z jego mutagennym wpływem na DNA wiąże się mechanizm kancerogennego działania tego promieniowania. Powszechnie znane jest również obfite złuszczanie się naskórka,

J