wmp0036

który na-/iicn _ran. rodziców, wyposażenie dziedziczne*⁷.układa koleje i warunki żywa jai:o dolę szczęśliwą lub niedolę-", tak w biografii jednostek ludzkich, jak tez w historii narodów i ludzkości.

Teorie pedagogiczne często los absolutyzują. iHidcingając wszystko pod te pojęcie, w którym jesteśmy, żyjemy i któremu ulegamy, ponieważ, los winda nam- Jednakże Los-Absolut może być traktowany bardzo różnorodnie: albo I ' - falulistyeznic jaku ..nieubłagany los” (grecka moim), kuny jest nam przeznaczony i wobec kłóicgo jesteśmy bezradni, albo r- deterministycznie, gdy los zależy ml przyczynowego porządku świata, i cd praw rządzących rzeczywistością. dzięki czemu człowiek ma możność wpływania na swój los przez posłuszeństwo prawom natury (miurw)' fwremh r/tuitt/r Bacon), albo też. V iiidetcrminislyczoie, gdy los pojmujemy jako działanie czystego przypadku, a nic konieczności. stad „człowiek skazany nn wolność" musi stale wybierać sposób działania, tworzyć wartości i kształtować swój los. ponieważ „istnienie poprzedza istotę”. jak głosi cgzysleiicjalizm J. P. Sarlrc'a^,‘\

Tylko dla cluzcścijańslwa los nie jest absolutem, skoro jedynie w Bogu. n nie w losie ..żyjemy, ruszamy się i jesteśmy" (O: /7.7-S*). I.os więc człowieka, narodu i ludzkości jest w ręku Boga. który jest miłością, dobrocią i wszechmocą. Stąd chrześcijanie wierzą, żr nie przypadek rządzi światem. lecz Wola i Opatrzność Boża. w której liczy się nawet włos spadający z ghiwy ‘Lk 11.7; KU 10JO). Dlatego chrześcijaństwo W losie ludzkim odróżnia lak czynniki ananknsiyc/.rie. czyli prze-/.nnezc.'.iowe (yi «otinkc przeznaczenie), nieodwracalne jak śmierć i sąd, gizech i kara za grzechy, jak i czynniki wokacjonatne. czyli puwolaniotye (lac inrafin powołanie) do wolności człowieka obdarzonego łaską. Tak trrly wolność, łaska i los wyznaczają '⁰ w ramach Opatrzności Bożej drogę życiową chrześcijanina.

” I-. Sc holi li, ii Jer. Umer n/.i SvMmI. 1949; II Nuhl. tAflurit/ir imj S'!ri.;'::u'ł. l-uinknm ;

^ir J. S11C j a n » u . Odifciriińitii ./lab" jako eirincWonut wirr/.n o >/ri«vfr/o ,ir./n i konnrlutji, ..R<vrnki l-ituZofWne KUL” l%4 z 4 *. >>1-95

-® K Sośnicki.    ..Iow" ii< r. tpMertsni)    ire ,.K*:irin'nik I’cxI;iro-

ficny" I9JJI m I.'?. Tenże. .to>" jnin iriallo o-fóir trrtłtmitiiia (W:) Ittohi i rr/r n;.

Warszawa I0S4 t !V<.-IJ»7.

" It O fi a r <1 i :i i r>t:ńe;t. Omule imtl SfJlirlstil »■ri Kopia i rk-r Ofuito/j-O&ftóss. M-juchen 1949: (•!. poi ). Konin cMfĆw wuwe.rw.uh. Suro/ f o»^ir. Wirtrroit, brica. far. K'aVów IVf-v. ’

W ‘/wiązln z tą złożonością Jus w praktyce życiowej najczyściej nic jest rar na zawsze ustabilizowany, lecz bywa zmienny, przy tym zmienność fortuny [fortuna v<:riabiUx, Deus mirabiłis, jak powiedział S/ymon StaiowoNIci szwedzkiemu królowi Gustawowi) może być nieoczekiwana i nawet cudowna, ale najczęściej spowodowana jest udziałem ludzi, zdziałana przez, człowieka. Nawet przysłowie polskie mówi. że „człowiek jest kowalem swojego losu”, gdy roztiopnie przewidując przyszłość gromadzi w sobie kapitał życiowy nauki, moralnych uczynków i ludzkości wobec innych. O wiele bardziej akty wistyczoe wobec losu staje sic stanowisko chrześcijańskie, które nie tylko wyraża się w formie modlitewnej prośby o odwrócenie złego, nie także występuje w formie poznawczej przez naukowe poznawanie we wszystkich działaniach natury, życia, wychowania, historii istniejących praw. lądu, porządku ustanowionego, mądiości Hożej i chwały, czvli tego wszystkiego, co nosi nazwę I -og.OSU (gr. logo¹ słowo, nauka), jako powszechna prawidłowość i rozum świata-".Przy tym chrześcijaństwo zna w święcie i wielbi stwórcze działanie l.ogostl. mądrości Bożej uosobionej w diugiej Osobie Trójcy §w., której ..światłość piawdziwa (...Joświeca każdego człowieka przychodzącego na świat” \J 1,9). l ogos więc swą laską Zbawiciela wplata się w losy ludzi, narodów i dzieje ludzkości, a wychowanie chrześcijańskie, jak już wiemy, stara się o wzrost łaski uświęcającej w wychowanku przez, poddanie całego człowieka i jego warunków bytowo-losowych działaniu I OgOSU i r> doprowadzeniu do współpracy chrześcijanina z łuskn.

W związku z niespodziankami losowymi i icli możliwą łaskawością w każdej pedagogice losu współcześnie nabiera centralnego znaczenia spotkanie (niem. tfcgrgm/Hg. łae. <oneurxio), które ma dziś stanąć nn równi z takimi kategoriami, jak nauczanie, kształcenie c wychowanie'¹. Spotkanie jest głównie zdurz.cnicm losowym i dotyczy przede wszystkim spotkania z prawdziwym człowiekiem, który wskaże cel życia, porwie za sobą. wciągnie na drogę wysiłków, ukaże sens pracy nad sobą. ale 1ak że obejmuje spotkania z dziełami mówiącymi o człowieku, spośród których można wybierać. W ‘ąc/ności z tym współcześnie opracowano

17/

1

‘ U I o h a II n s e n. Htt b>x» Orr bruh^nf. 1923.

F. 8 o h n ¹ » r k. Rihfung muf (ifflefitutng. „Iniernaiioiutte Ztili.-hiin ffir Er/.ic-htmg 1961 v ?¹>7; B. N jn-mczyńs k i. Szukajmy człowieka¹ „Kwartalnik t’ol.iz.0-g.ir7ny" 1961 nrts, II