Untitled Scanned 01 (17)

IV.    ROZRÓŻNIENIE MAŁŻEŃSTW ZE WZGLĘDU NA OTWARTOŚĆ LUB ZAMKNIĘTOŚĆ

ZWIĄZKU NA INNE OSOBY.................. 39

1.    Wyłączność i pełna wierność............... 39

2.    Potajemni kochankowie.................. 40

3.    Oficjalni kochankowie................... 41

4.    Lojalność bez ścisłej wyłączności............. 43

V.    ROZRÓŻNIENIE MAŁŻEŃSTW ZE WZGLĘDU

NA WIEK WSPÓŁMAŁŻONKÓW............... 46

1.    Równolatkowie lub w wieku zbliżonym.......... 46

2.    Znaczne różnice wiekowe................. 47

VI.    ROZRÓŻNIENIE MAŁŻEŃSTW ZE WZGLĘDU NA SPOSOBY I MOŻLIWOŚCI

KOŃCZENIA ZWIĄZKU.................... 52

1.    Łatwe rozwody....................... 52

2.    Trudne rozwody....................... 55

3.    Brak rozwodów....................... 57

a)    rozwody zabronione................... 57

b)    rozwody są bez znaczenia............... 57

VII.    MAŁŻEŃSTWO I RODZINA.................. 59

VIII. BLISKI MAŁŻEŃSTWU - KONKUBINAT........... 62

IX. KORZYŚCI PŁYNĄCE Z PRAKTYKOWANIA

WSZYSTKICH CZTERECH FORM MAŁŻEŃSTWA...... 71

Podsumowanie......................... 78

Przypisy............................. 82

SŁOWO WSTĘPNE

O ile otaczające nas rzeczy w ich mnogości zmieniają się w tempie, które jest często dla nas zbyt szybkie do nadążenia, o tyle nasza kondycja - nazwijmy ją w uproszczeniu wewnętrzną -pozostaje stosunkowo niezmienna. Ciągle widzimy współgranie zmienności i stałości, różnorodności i tego, co wspólne. I tak, człowiek jako jedyny spośród ssaków jest zdolny do życia w prawie każdym klimacie kuli ziemskiej. Aby zdać sobie z tego sprawę nie trzeba wielkiej wyobraźni, wystarczy rzucić okiem na książki antropologiczne, ambitne czasopisma podróżnicze (takie jak na przykład „National Geographic”), obejrzeć kilka programów popularno-naukowych dotyczących człowieka. Jesteśmy biali, czarni, żółci, czerwonoskórzy, ubieramy się w ciepłe płaszcze lub chodzimy półnago, zamieszkujemy bloki, wigwamy, chaty z gliny i z brył śniegu, wierzymy w różnych bogów lub nie wierzymy wcale, spędzamy czas siedząc przed komputerem lub ucierając maniok na mąkę. Obserwujemy różnorodność ludzkich społeczności i kultur, których członkowie należą do jednego gatunku.

Pisząc tę książkę, chcieliśmy przedstawić wielość, w tym wielobarwność ludzkich zwyczajów dotyczących tak istotnej dla ludzi więzi i zarazem społecznej instytucji jaką jest małżeństwo. Bezwzględna większość z nas, wychowana w dzisiejszym społeczeństwie, za tradycyjny, pożądany i najbardziej wartościowy model związku między kobietą i mężczyznąjest skłonna uznawać małżeństwo monogamicz-

7