Zasady Wykładni Prawa L Morawski2

Zasady wykładni prawa

ności luki, podobnie jak sprzeczności, mogą zostać usunięte albo w drodze wykładni sensu stricto albo poprzez zastosowanie wykładni sensu largo, zwykle analogii (uchwała SN z 29 stycznia 2004 r., I KZP 39/03, OSNKW 2004/2/13). Zgodnie z zasadą pierwszeństwa wykładni sensu stricto interpretator jest w pierwszym rzędzie zobowiązany do zastosowania wykładni sensu stricto i dopiero wtedy, gdy wykładnia tego rodzaju nie pozwala na przypisanie normie takiego znaczenia, które mieściłoby się w ramach możliwego sensu leksykalnego przepisu, interpretatorowi wolno jest posłużyć się wykładnią sensu largo, a więc na przykład analogią. Zakaz wykładni prowadzącej do luk jest niekiedy formułowany jako zakaz domniemywania luk w prawie (por. uchwała SN z 9 lipca 1992 r., I PZP 36/92, OSNC 1992/10/182). W sytuacji, gdyby zastosowanie analogii okazało się niedopuszczalne (choćby w odniesieniu do luk aksjologicznych, czy swoistych) sądy powinny się posłużyć innymi środkami instytucjonalnymi, na przykład sygnalizacją.

11. Argumentum a rubrica

W wykładni należy brać pod uwagę miejsce przepisu prawnego w systemie prawa. Mówiąc o miejscu przepisu w systemie prawa mamy na myśli zarówno miejsce przepisu w systematyce zewnętrznej (do jakiej gałęzi prawa należy dany przepis) jak i wewnętrznej aktu prawnego (w jakim dziale, rozdziale etc. aktu normatywnego został umieszczony, czy należy do przepisów ogólnych, czy szczegółowych itd.)²⁷.

» Przepisy prawne należy interpretować biorąc pod uwagę ich miejsce w systematyce zewnętrznej i wewnętrznej aktu normatywnego (argumentum a rubrica).

Na argument a rubrica powołuje się na przykład SN w postanowieniu z 14 stycznia 1998 r. (V KKN 468/97, Prok. i Pr. 1998/7-8/15) wskazując, iż umiejscowienie przepisu art. 21 k.k.w. w części ogólnej Kodeksu karnego wykonawczego przesądza o tym, że przewidziany w nim obowiązek zawiadomienia prokuratora oraz obrońcy skazanego o posiedzeniu sądu

²⁷ Por. J. Wróblewski, Rozumienie prawa i jego wykładnia, Wrodaw 1990, s. 84.

152