35767 Zasady Wykładni Prawa L Morawski$0

* ® ■ Zasady wykładni prawa ■ ■ *

wań prawniczych, luka może zostać usunięta wyłącznie za pośrednictwem interwencji prawodawcy. W takich przypadkach nasze prawo przewiduje m.in. sygnalizację. Do takiej sytuacji odnosi się właśnie postanowienie TK z 15 grudnia 1993 r. (S 2/93, OTK 1993/2/52; por. też orzeczenie cytowane wyżej). W postanowieniu tym TK dochodzi do wniosku, że wprawdzie zarówno ustawa o partiach politycznych z 1990 roku, jak i ustawa o TK z 1985 roku nakładają na Trybunał obowiązki orzekania o sprzeczności działalności partii politycznej z Konstytucją oraz o zakazie działalności partii politycznej, to jednak nie określają procedury realizacji tych obowiązków. W ten sposób powstała luka, której zdaniem TK nie da się usunąć ani w drodze wykładni ani w drodze analogii. W tym stanie rzeczy postanowił zasygnalizować Sejmowi konieczność interwencji prawodawczej.

3.2. Analogia iuris

O ile dopuszczalność wnioskowania z analogii legis nie budzi większych wątpliwości, o tyle zastosowanie analogii iuris jest przedmiotem wielu sporów. Spory te wynikają przede wszystkim z faktu, że w przypadku analogii iuris mamy do czynienia z tego rodzaju sposobem wnioskowania, który daje organowi stosującemu prawo niezmiernie szeroki zakres swobody, a tym samym może stwarzać szerokie pole do nadużyć. W tej bowiem sytuacji podstawą analogii nie jest żaden ściśle wskazany przepis prawa, ale nieraz bardzo ogólnie określone zasady lub wartości na których opiera się prawo lub też cała grupa przepisów, które mogą być relewantne dla rozstrzygnięcia kwestii nieuregulowanych przez prawo³¹. Jak to na przykład ujmuje NSA w wyroku z 2 września 2004 r. (FSK 322/04, ONSAiWSA 2005/3/60): ,Analogia jest sposobem wypełniania luk w ustawie, polegającym na stosowaniu do wypadku nieprzewidzianego w przepisach prawa - bądź przepisu najbardziej zbliżonego (analogia legis), bądź normy wyprowadzonej z ogólnych zasad prawa (analogia iuris)”. Przypadkiem granicznym tak rozumianej analogii iuris jest sytuacja, gdy sąd mówi o stosowaniu per analogiam przepisów jakiejś części systemu prawa, na przykład

³¹ Jak to ujmuje jeden z autorów: „Bei der Rechisanalogie wird aus mehreren Vorschrif-ten ein gemcinsamer Grundgedanke encwickelt” (R. Wank, Die Auslegung von Gesetzen. Eine Einfiihrung, Koln 2001, s. 102).

sta * 240 ■■ '