Zdjęcie0252 (5)

mórki płciowe ulegają podziałom raitotycznym i przekształceniom. W ich wyniku powstają liczne oogonie (owogonie, owgonia) obdarzone zdolnościami dalszych podziałów.

Część oogonii między 8 a 13 tygodniem rozwoju przekształca się w owocyty I rzędu. Zostają one natychmiast zahamowane w stadium diplotenu profazy pierwszego podziału mejotycznego (diktioten). Owocyt I rzędu otaczany jest warstwą komórek macierzystych dla komórek pęcherzykowych (ziarnistych). Pochodzenie tych komórek nie zostało w pełni wyjaśnione. Sądzi się, iż przynajmniej część z nich mogą stanowić przekształcone komórki nabłonka mezodermainego.

W ten sposób tworzone są pierwotne pęcherzyki jajnikowe. Niektóre z pierwotnych pęcherzyków mogą przekształcać się między 5 a 7 miesiącem życia płodowego w pęcherzyki wzrastające. Przekształcenia te, jak się wydaje, spowodowane są działaniem hormonów wytwarzanych w niewielkiej ilości przez przysadkę płodu.

- Pęcherzyki jajnikowe wzrastające ulegają jednak zanikowi W momencie urodzenia w jajnikach noworodków ludzkich występują prawie wyłącznie pęcherzyki pierwotne. Owocyty, które nie wzięły udziału w tworzeniu pęcherzyków pierwotnych, ulegają degeneracji.

Wiele problemów związanych z rozwojem jajników u ludzi nie zostało w pełni wyjaśnionych.

22.4.1.2.

Rozwój jajowodów, macicy i pochwy

W okresie niezróżnicowania, trwającym do 7 tygodnia rozwoju, drogi płciowe u obu płci mają podobną budowę (patrz rozdział 21). Ich rozwój związany jest z przewodami śródnercza — przewodami Wolffa (ductus mesonephrtcus) oraz przewodami przyśródnerczowymi — przewodami MOllera (ductus paramesonephricus).

U kobiet przewody śródnercza ulegają stopniowemu zanikowi, a przewody przyśródnerczowe przekształcają się w jajowody, macicę i prawdopodobnie górną część pochwy.

Przewody przyśródnerczowe powstają w 6 tygodniu rozwoju jako wpuklenie nabłonka mezodermainego wyścielającego jamę ciała w kierunku leżącej pod nim rae-zenchymy. Wpuklenie to zamyka się następnie, tworząc przewód biegnący w kierunku głowowo-ogonowym, układający się równolegle do przewodu śródnercza.

Głowowa część przewodu przyśródnerczowego otwiera się do jamy ciała. W przyszłości będzie to ujście brzuszne jajowodu. Odcinki ogonowe lewego i prawego przewodu łączą się w linii środkowej, wytwarzając ok. 8 tygodnia rozwoju wspólny przewód, który uchodzi do zatoki moczowo-płciowej (sinus urogenltalls). Wspólny przewód przekształci się w okresie późniejszym w macicę i prawdopodobnie górną część pochwy.

W przebiegu przewodu przyśródnerczowego można wyróżnić trzy odcinki: 1) część głowową, biegnącą pionowo, 2) część środkową układającą się prawie poziomo, 3) część ogonową, biegnącą pionowo, tworzącą wspólny przewód powstały z połączenia dwóch przewodów przyśródner-czowych.

Jajowody. Jajowody utworzone są z dwóch pierwszych odcinków przewodów przyśródnerczowych. Tworzą one nabłonek wyścielający światło tego narządu. Pozostałe elementy budujące ścianę jajowodu powstają z otaczającej mezenchymy. Szczególnie intensywne zmiany rozwojowe nnrządu występują w 4 miesiącu życia płodowego.

Macica. Macica powstaje z ogonowego połączonego odcinka przewodów przyśródnerczowych, które wytwarzają nabłonek pokrywający błonę śluzową narządu. Wspólny przewód przedzielony jest początkowo przegrodą. W końcu 3 miesiąca ulega ona zanikowi. Prowadzi to do powstania pojedynczej jamy macicy.

Zaburzenia w zaniku przegrody mogą być przyczyną wad rozwojowych macicy. Pozostałe elementy budujące ścianę narządu tworzone są głównie z otaczającej mezenchymy.

Pochwa. Rozwój pochwy budzi pewue kontrowersje. Niektórzy badacze uważają, że górne ⁴/s narządu wytwarzane są przez dolne, połączone odcinki przewodów przyśródnerczowych, pozostała zaś V, pochwy powstaje z zatoki moczowo-płciowej.

Inni sądzą, że pochwa całkowicie utworzona jest z zatoki moczowo-płciowej, a z połączonych przewodów przyśródnerczowych powstaje jedynie macica.

22.4.2.

Rozwój narządów płciowych zewnętrznych

Początkowy okres tworzenia zewnętrznych narządów płciowych jest jednakowy dla obu pici. Trwa to aż do 8 tygodnia rozwoju (rozdział 21).

Rozwój zewnętrznych narządów płciowych związany jest z przekształceniami zachodzącymi w okolicy steku (icloaca). Wzrastająca w okolicę zamkniętego błoną stekową (membrana cloacalis) steku mezenchyma tworzy trzy wypukłości pokryte ektodermą. Jedna z nich, zwana guzkiem płciowym (tuberculum genitale), umiejscowiona jest między błoną stekową a pępowiną. Bocznie od błony stekowej powstają wyniosłości tworzące fałdy płciowe (pllcae gonadales).

W 7 tygodniu rozwoju błona stekowa zostaje podzielona przez wnikającą przegrodę tnoczowo-odbytową ([septum urorectale) na dwie części Są nimi leżąca z przodu błona moczowo-płciowa (membrana urogenitalls), która zamyka zatokę moczowo-płciową, oraz położona z tyłu błona odbytowa (membrana analłs) zamykająca odbyt. W tym czasie bocznie od fałdów płciowych powstają wyniosłości płciowe boczne. Na tym kończy się stadium niezróżnicowania zewnętrznych narządów płciowych.

W 9 tygodniu rozwoju błona moczowo-płciowa zanika, a zatoka moczowo-płciowa otwiera się na zewnątrz. U płci męskiej guzek ploiowy, fałdy płciowe i wyniosłości płciowe ulegają następnie przekształceniom i rozwojowi tworząc odpowiednie narządy.

U kobiet przekształcenia te, rozpoczynające się w 3 miesiącu, la znacznie słabiej wyrażone i prowadzą do powstania żeńskich narządów płciowych zewnętrznych. Z guzka płciowego powstaje łechtaczka. Fałdy płciowe tworzą wargi sromowe mniejsze, a wargi sromowe większe formowane są z wyniosłości płciowych.

Dolna część zatoki moczowo-płciowej przekształca się w przedsionek, do którego otwiera się pochwa i uchodzi cewka moczowa.

781