DSC41

488 Rozdział 15. Środki masowego przekazu i telekomunikacja

Typy interakcji

Cechy interakcji	Interakcja bezpośrednia	Interakcja zapośredniczona	Zapośredniczona <;uas/-intcrakcja
Układ przestrzenno--czasowy	kontekst współobccności: rozdzielenie kontekstów; wspólny przestrzenno- dostępność w czasie -czasowy uktad odniesienia i przestrzeni rozszerzona		rozdzielenie kornej dostępność wczas* ' i przestrzeni rozszerz
Zakres środków symbolicznych	duża roznorodnosc środków symbolicznych	zawężenie zakresu środków symbolicznych	zawężenie zakresu środków symboliczny
Ukierunkowanie działania	działanie wobec konkretnych innych	działanie wobec konkretnych innych	działanie wobec nieograniczonej ficzty potencjalnych odbio^
Dialogowa^1' monologowa	dialogowa	dialogowa	monologowa
Źródło: J. B. Thompson 1995.

Interakcja społeczna i życie codzienne). Interakcja za pośredniczono odbywa sj_? zużyciem technik przekazu, jak papier, łącza i impulsy elektroniczne. Interakcjazapo-średniczona charakteryzuje się tym. że jest rozciągnięta w czasie i przestrzeni - wybiega daleko poza konteksty zwykłej interakcji bezpośredniej. Interakcja zapośredniczo^ przebiega między konkretnymi jednostkami - na przykład osobami rozmawiający przez telefon - ale nie daje możliwości stosowania tylu różnorodnych wskazówek,co interakcja bezpośrednia.

Trzeci typ interakcji to za pośredniczono quasi-interakcja. Odnosi się ona do relacji społecznych wytwarzanych przez środki masowego przekazu. Jest to interakcji rozciągnięta w czasie i przestrzeni, ale nie przebiega między konkretnymi jednostkan stąd określenie ..<///tfs/-interakcja Dwa poprzednie typy mają charakter ..dialogowy jednostki komunikują się ze sobą nawzajem. Za pośrednie zona ęwflSHntcrakcja jest ..monologowa*’: na przykład program telewizyjny jest jednostronną formą komunikacji Oglądające go osoby mogą o nim rozmawiać, a nawet kierować swoje uwagi do telewizora. ale wiadomo, że nikt im nie odpowie.

Thompson stawia tezę, że trzeci typ interakcji nic zdominował dwu pierwszych jak zasadniczo twierdzi Baudrillard. Zdaniem Thompsona raczej wszystkie trzy typy są ze sobą przemieszane, przy czym środki masowego przekazu zmieniają równowagę między sferą publiczną i prywatną w' naszym życiu. W przeciwieństwie do Habcrmaa Thompson uważa, że sfera publiczna jest znacznie bardziej rozbudowana niż kiedyś i często staje się polem dyskusji i sporów

Media a ideologia

Badania środków przekazu są ściśle związane / kwestią ideologicznego oddziaływania na społeczeństwo Ideologia to idee wpływające n.i przekonani.i i działania lud/i h>j< cie ideologii znajduje szerokie zastosowanie w badaniach mediów oraz innych badaniach socjologicznych, ale juz od dawna budzi kontrowersje 'terminu tego - w znaetfj

nauki o ideach" użył po raz pierwszy francuski filozof Antoinc Destutt de Trący $4-1836)'

późniejsi autorzy używali go jednak w bardziej krylyeznym znaczeniu. Na _rf|vldad Marks utożsamiał ideologię / fałszywą świadomością' Silne grupy mają Njjyw na to. by rozpowszechniane w- społeczeństwie idee legitymizowały ich pozycje poicczna. Dlatego zdaniem Marksa często zideologizowana jest religia gdyż uczy biednych. że powinni być pogodzeni ze swoim losem Analiza społeczna powinna zmie--ji do ujawnienia wypaczeń ideologicznych, aby ludzie pozbawieni władzy mogli uzys-$ właściwą ocenę własnej sytuacji i podjąć działania zmierzające do poprawy warunków swojego życia.

Thompson (zob. 1990*. 53-54) określa poglądy Destutta de Tracy ego jako neu-imlfU) koncepcję ideologii, poglądy Marksa zaś - jako krytyczną koncepcję ideologii. Koncepcje neutralne „klasyfikują różne zjawiska jako ideologiczne lub jako ideologie, jenie ma to sugerować, że są one mylące, iluzoryczne lub mają sprzyjać interesom jjtóeji konkretnej grupy" Krytyczne koncepcje ideologii ..mają wydźwięk negatywny, krytyczny lub pejoratywny" i zawierają ..bezpośrednią krytykę i potępienie

Thompson twierdzi, że koncepcje krytyczne są lepsze, ponieważ wskazują na zwią-rek ideologii z władzą. Ideologia polega na sprawowaniu władzy symbolicznej - idee służą ukryciu, usprawiedliwieniu lub legitymizacji interesów dominujących grup społecznych.

Badania Glasgow Media Group były właśnie analizą ideologicznych aspektów relacji telewizyjnych. Programy informacyjne tworzyły pozytywny wizerunek rządu i zarządów przedsiębiorstw, a strajkujących pokazywały w negatywnym świetle

Zdaniem Thompsona, ogólnie media - nie tylko programy informacyjne, ale cala zawartość programowa i wszystkie gatunki telewizyjne - bardzo rozszerzają zakres oddziaływania ideologii w społeczeństwach nowoczesnych. Docierają do masowego odbiorcy i stanowią, jak to określa Thompson, .,qnasi-interakcję‘\ co oznacza, że odbiorcy nic mogą na nie bezpośrednio odpow iedzieć

Nowe techniki telekomunikacyjne

Dotąd zajmowaliśmy się gazetami i telew izją, ale media to znacznie w ięcej jednym z najbardziej fundamentalnych aspektów środków przekazu jest sama infrastruktura, dzięki której możliwe jest przekazyw anie i wymiana informacji Potężny postęp techniki jaki dokonał się w drugiej połowie W wieku całkowicie /mierni oblicze telekomunikacji technik umożliwiających przekazywanie informacji, dźwięku lubobra/u na odległość Nowe techniki tclckomuiuka    /mieniły między innymi światów.- sys

temy finansowe i rynki giełdowe Pieniądze przestały być zlotem czy gotówką w kieszeni Pieniądzclektn>nic/n\ 2 jakim w cOftZ większym stopniu mann do ^/yntema znajduje się w komputerach banków na całym św iccie Wartom gotowki którą dysponujmy, /-ale \ od działalności handlowej na elektronicznych rynk.uh tman>uwvh Rynki te powiały jako efekt mariażu technik komputerowych i technik łączności satelitarne simem dopiero od niespełna dwudziestu łat Okazuje się ze .technika szybko zamienia pełdę w jednolity globalny rynek, czynny 24 godziny na doby * (Gibbons PH) UD N.t len efekt zlo/\ł\ się * /tet\ tendencje w rozwoju techniki ciągłe di" możliwości komputerów / jednoczesnym obniżaniem kosztów cyfrowa obrobka danych, pozwalająca na integrację technik komputerowych i tclckomumkacytnych. •