elementy kompozycji fotograficznej(

Symetrio nie zawsze jest w fotogramie wskazano. Gdy jednak fotografujemy przedmioty, w których istocie tkwi symetria, mamy prawo komponować symetrycznie.

Rozróżniamy cztery elementy kompozycyjne przedmiotu względnie obrazu, co w praktyce fotograficznej jest jednoznaczne, gdyż układ kompozycyjny przedmiotu, widziany z punktu obiektywu staje się układem kompozycyjnym obrazu. Elementami tymi są: 1) linia, 2) plama, czyli powierzchnia o Jednej barwie lub jednej, równomiernej wartości tonalnej, 3) barwa — w fotografii zazwyczaj czarno-biała, czyli tonalność oraz 4) temat.

Pojęcie linii kompozycyjnej nie zawsze pokrywa się z pojęciem linii geometrycznej, jednowymiarowej. W kompozycji rozróżniamy trzy ro-dzaje linii: linia dzielę ca dwie płaszczyzny, linia będąca wydłużoną wąską płaszczyzną 1 linia wyobrażona, łącząca poszczególne elementy obrazu. Pojęcie linii dzielącoj powierzchnię jest proste i zrozumiałe. Linia taka Jest granicą, np. pomiędzy tłem i przedmiotem lub pomiędzy dwoma przedmiotami — plamami. Każdy obraz musi posiadać większą lub mniejszą ilość takich linii granicznych, jeżeli przedstawia jakikolwiek dostrzegalny kształt¹). Technika fotograficzna dysponuje poza tym liniami nieostrymi. Linie te oczywiście nie posiadają już charakteru linii w pojęciu geometrycznym.

Jako linie będziemy również traktować takie przedmioty, ]ok gałąź, szyna kolejowa, wydłużona smugo obłoku, czy pręt metalowy. Oczywiście nie można określić dokładnie granicy pomiędzy taką Unią a plamą. Linie tego typu nadają charakterystyczny wyraz obrazowi. Obrazy, skomponowane z takich elementów nazywamy „arabeskami". Oczywiście arabeską będzie zarówno obraz czarnych linii na jasnym tle, jak 1 białych na ciemnym.

Linie wyobrażone nie istnieją rzeczywiście. Są to linie powstające w wyobraźni przez połączenie poszczególnych niewielkich plam obrazu.

Unie wyobraioae, J»k mówi ich isezwa. nio Istnieją w rzeczywlilości, powitej.} w aa szyci mftziju

Zasadniczo linia wyobrażona może być już wyznaczona przez trzy plamy obrazu. Dwie plamy nie wyznaczają linii wyobrażonej, jak to się dzieje w wypadku linii geometrycznej.

Nieuniknionym elementem kompozycji plastycznej Jest plama, powierzchnia, płaszczyzna. Przcdmio-ty, których obrazy oglądamy na zdjęciach fotograficznych, tworzą zazwyczaj na nich plamy konkretnych kształtów. Te właśnie większe i mniejsze plamy układamy w całość obrazu, zachowując ich celową z punktu widzenia kompozycji współ-zależność. Na obrazie nie ma ani jednego miejsca, na którym nic byłoby plamy, dlatego komponując go winniśmy zwracać uwagę na wszystkie szczegóły, zarówno na

59

1

ZaudnlMo ładna Unia obrazu nic Jest Kloalnlo ostra, lecz jej nieostrość Jest tak mata, ic praktycznie moiemy ja uwalać Ta linią ostrą.