Image00022

u Jtry Trzebiński

kich wymiarach po»uu\y być zatem znacznie łatwiejsze. Wyniki badania wskazują, że » wyniku określonej aktywizacji wymiarami najważniejszymi w opisach postaci były wymiary instrumentalnie związane z celami głównych aktorów tej sfery życia społecznego, do którego odnosiła ślę dana aktywizacja. W reprezentacjach poznawczych regulujących procesy interpretowania i opisywania psychiki innych głównymi elementami byłyby więc reprezentacje celów głównych aktorów określonych sfer życia oraz tych cech psychicznych i ych ich związków, które stanowią uwarunkowania realizacji tych celów. Bylybj to zatem reprezentacje skryptopodobne.

Potwierdzeniem powyższego wniosku jest fakt, że spójność sądów o celach aktorów tej sfery życia, której dotyczyła aktywizacja, wiąże się pozytywnie z siią przedstawionego związku między instrumentabiośclą "skryptową" wymiarów a ich ważnością przy rozumieniu innych. Wynik ten zgod-V jest z koncepcją skryptów. Jeżeli główną kategorią organizującą informacje społeczne jest reprezentacja celów głównych aktorów, to spójność tej reprezentacji determinować powinna spójność i rozbudowę całej reprezentacji danego obszaru rzeczywistości. Spójność sądów o celach powinna więc pozytywnie wiązać się z konsefcwenmością, z jaką ta reprezentacja determinuje proces rozumienia rzeczywistości.

Następnym faktem podtrzymującym tezę o skryptowej budowie U TO jest wykazanie « szczególnie sprzyjających okolicznościach, it charakterystyczny dla jednostki sposób interpretowania ludzi najwyraźniej spełnia się w charakterystykach osób pełniących najwcześniej i najpełniej w życiu jednostki role głównego 3ktora w określonej sferze życia. Okazało się mianowicie, że postać ojcs i matki, gdy aktywizacja odnosiła się do życia rodzinnego. stawała się znaćznie wyraźniej wzorcem dla sposobu opisywania innych, niż w innych warunkach aktywizacji. Zgodne jest to z przypuszcze-a*em. te najważniejszą rotą w formowaniu się skryptopodołmej reprezentacji ludzkiego świata odgrywają postacie będące pierwszymi w życiu jednostki głównymi aktorami wgo świata, lek cele i właściwości tworzą podstawową bazę danych dla rozwoju takich reprezentacji.

Zgodnie z koncepcja skryptów postaciami najbardziej wyrazistymi po-jpiawcao, gdy —Irysims—■ jesf ówia reprezentacja, powinny być osoby Hmamp w życiu jednostki najczęściej role aktorów w reprezentowanej sfe-

___Reprezentacje ■krypiopodotm,,

rv.c rzeczywistości. Wtedy bowiem nnjwtącej Informacji • tych SBB8B I ganUowunych Jest przez taką repreunucjy. Warunkiem »i«ab%A*» cin takiej zalotności jest istnlonle u jadnoaiki takie) reprezentai ji, 1 9 burd ziej Jest ona spójnn i rozbudowana, tym wy _r.i f1 stość takich osób ffig w Innu być relatywnie większa. Badania przyniosło dana zgodne | tjm #* czckiwnnlcm. Po aktywizacji odnoszące) etą do tycie rodzinnego, postacie rodzinne były bardziej wyrnzlate poznawczo, w porównaniu z innymi ./.run-kami aktywizacji, ale tylko dla osób o wytszej apójnoścl sądów o <«U<h rodzinnych l w warunkach dtutszej koncentracji nu po»m< i«rh.

Wyniki powytsze, mimo te nie pozwalają na bardziej *nstdna intrrp/*-tacjtj ani zlotonych proceeów poznawczych zachodzących w umysłach bada. nych, ani całej struktury determinujących Je reprezentacji poznawczych, dostarczają argumentów na rzecz tezy o ekryptopedobnej budowla naturalnych reprezentacji świata społecznego. Wyniki badania zgodne 1*1 »ą z fony mi danymi, gdy dotyczą warunków neutralnych - | wiąc typowych warunków dotychc za nowych badań UTO. W aytuocjl braku zaktywizowana), rozbudowanej reprezentacji tycia społecznego, która umotltwialaby tensewaą, całościową 1 względnie lntwą charakterystyką ludzi, najprawdopodobniejszym kryterium takiej charakterystyki staje tlą wartościowanie cech ludzkich i zasada Ich zgodności cwaluatywnej (por, D’ Andrade 1970), Reguły wartościowania zawarte być mogą w znaczeniach nazw wymiarów używanych przez badanych.

Badanie wykazało, te nasza wiedza o psychice ludzkiej, w ewej natura In ej postaci, zorganizowana jest w ramach skryptopodebnych reprezentacji. Badanie wykazało tet, te Jednostka dysporiować mote aliernatywnyou UTO zorganizowanymi w ten sposób, tejłj&jjuirj/acja odmiennych UTO powoduje odmienny sposób rozumienia przez jednostką tych samych, znanych jsj z tycia osób, aii/-i-ff^rywność UTO, Jak motna sądzić, związana jest z u-czcstniczcnlcm jednostki w odrąbnych układach inicrtkćftjtyołecznych,

Badany ty! jeden tylko aspekt UTO, najczęściej dotychcz#* studiowany - repertuar składających sią na UTO cech, a taktc achana ty lob współ występowania. Motna przypuszczać, te z koncepcji skryptów wynikać po-winno wiele konkretnych hipotez na temat struktury i tofajwseisll jednostki o genezie ludzkich cech i Ich przejawach behewierelaych, 11 H