Image007001

61

bujności i tajemnic jego przejawów stał ze zdumieniem dziecka i zgłębiał je, studiował. Szekspira cechuje również młodość i niespożytość sił, co wszystko razem tłumaczy ilość dramatów,“ogrom figur, bogactwo i różnorodność konfliktów. Każdy dramat Szekspira jest dla niego jakby podróżą w nowe, nieznane kraje, skutkiem czego jego charaktery są pełne dynamiki, rozwijają się i rosną. Rostworowski jest więcej człowiekiem współczesnym, dla którego zasadniczo nie ma nic nowego pod słońcem, wobec czego nie posiada ani tej namiętności psychologicznej, co Szekspir, ani jego zainteresowania dla różnorodnych spraw tego świata.

Będąc w stosunku do świata nie tyle psychologiem, co moralistą, zbliża się Rostworowski do Ibsena. Wielki skandynawczyk jednak pozostaje pod urokiem filozofii XIX wieku, uznaje indywidualizm i ewolucjonizm, szuka typu nowego człowieka, stosuje subtelne kryteria. Coś niecoś z tej analizy pojęciowej przyswoił sobie Rostworowski, co przejawia się w pełnym zamiłowaniu do paradoksów. A więc potworny Judasz zyskuje oblicze ludzkie, aympatię naszą zdobywa raczej Kaligula niż jego patriotyczni rzekomo zabójcy, zrewoltowany lud francuski ugina się pod ciężarem wolności itd. Ale na tym podobieństwa się kończą, bo ideologii Ibsena, która