image165 (5)

B. Nirmwtko. Kłrtdfaeitw szioine, Wawrawa 200”. ISaN 978JS3.6OS07-11 -8. -r by \VAil> 201?

Zalecenia 329

2.    Pamiętaj, że stopnie szkolne tworzą skalę porządkow ą. Działania arytmetyczne na stopniach nie są uprawnione i mogą dać, co najwyżej, orientacyjne wyniki. Znaczenie treściowe stopnia jest podstawą jego wartości jako informacji o wyniku uczenia się.

3.    Dobrze przygotuj się do objaśnienia normy ilościowej zastosowanej w sprawdzianie. Musisz zacząć od programu i od treści zadań, nie od naśladowania gotowych procedur. Staraj się, w miarę możności, stosow^rać niezbyt trudne zadania i wysokie normy.

4.    Odróżniaj ocenę szkolną od oceny pozycyjnej. Wysokie miejsce w^r szeregu nie oznacza spełnienia wymagań. Akcentowanie rywalizacji o pozycję w grupie jest wzmacnianiem motywacji zewnętrznej do uczenia się kosztem motywacji wewnętrznej.

5.    Ufaj rodzicom uczniów! Ich zdenerwowanie może płynąć z niepewności, z własnych nienajlepszych doświadczeń szkolnych i z wryrywkowej informacji o ocenianiu. Trzeba „przełamać lody”. Współpraca z rodzicami będzie korzystna dla rozwoju ucznia.

NIE

1.    Nie oczekuj, że oceny wew nątrzszkolne potw ierdzą się w^r egzaminach zewnętrznych. Ocenianie społeczno-wychowaw-cze i ocenianie w^rąskodydak-tyczne rządzą się innymi prawami. Szkoła, która chciałaby stosować tylko testy standaryzowane, byłaby dla ucznia okrutna.

2.    Nie ukrywaj drugiego układu wymagań w egzaminach powszednich. Staraj się go objaśnić uczniom, ale ograniczyć jego zasięg. Jest wiele przyczyn, stałych i przejściowych, niemożności spełnienia przez niektórych uczniów obowiązujących wymagań programowych.

3.    Nawet w edukacji wczesnoszkolnej nie nadużywaj oceny opisowej. Jest wiele spraw w klasie, które powinny być załatwiane na miejscu i ostatecznie, bez utrwalania ich na piśmie. Pisz tylko to, co powinno być dokumentacją i pamiątką pracy wykonanej przez ucznia.

4.    Wystrzegaj się pułapek oceniania holistycznego. Staraj się trzymać faktów' i kontrolować uczucia. Nie stawiaj hipotez o osiągnięciach ucznia, „rzucając okiem” na jego zachowanie lub na produkt jego pracy. Porzuć wszelkie etykietowanie uczniów!

5.    Pozbądź się złudzeń co do naukowości standardow ych skal znormalizowanych. Ich precyzja jest uzyskana kosztem uproszczenia założeń, w tym sprowadzenia osiągnięć do miejsca w szeregu. Rola tych skal w edukacji jest tylko pomocnicza.

wv/w.waip.com.pl

B, NirmKtko, Kfztatanir    Warszawa 2007.

ISaM W78-83-ćClSC<7-l I -8.« by WASP 200?

Co ja umiem?

Rozdział 11

Uczeń ocenia swoje osiągnięcia

Pedagodzy mówią, że dziecko nigdy nie przychodzi do szkoły samo. Nie znaczy to, że ktoś je zawsze odprowadza, lecz że najbliżsi są stale obecni w jego psychice. Rodzice pozostają dla ucznia zasadniczym wzorem nawet wtedy, gdy otaczają ich dziecko inni uczniowie, gdy przestaje tęsknić za domem i o nim myśleć.

A z kim wychodzi absolwent ze szkoły? Czy towarzyszą mu - na resztę życia - nauczyciele? Odpowiedź na to pytanie zależy głównie od tego, czy umie się on dalej uczyć i czy umie się oceniać. Zwłaszcza ta druga umiejętność, koronna w taksonomiach celów poznawczych kształcenia (Bloom, 1956; EbcI, 1965, s. 67-72), jest trudna do opanowania. Gdy były uczeń zadaje sobie pytanie „A jakby to rozwiązanie ocenił mój dawny nauczyciel (odpowiedniego przedmiotu)?”, to najwyższy z celów poznawczych został zapewne osiągnięty.

Ten rozdział jest szczuplejszy od poprzednich. Dlaczego? Bo wyprzedza obecną epokę i brak w nim dojrzałej teorii. Podobnie jak rozdział następny, zamykający podręcznik, ma za zadanie pokazać perspektywy rozwoju dydaktyki.

Lęk egzaminacyjny

Barierą rozwojową dla ucznia, w tym zwłaszcza w nabywaniu umiejętności oceniania własnej pracy, jest lęk, jaki wywołuje szkoła swym systemem obowiązków i wymagań. Stosowany przez autorytarnych nauczycieli do zewnętrznego motywowania opornych uczniów, lęk trafia głównie w introwertyków, nieodpornych na straszenie (Mietzel, 2002, s. 413-421), a u ekstrawertyków wytwarza mechanizmy obronne: wykręty, pretensje, niechęć wobec oceniania, uciekanie myślą ku mniej stresującym tematom.