img008 (93)

Audio Kurs

W języku czeskim, podobnie jak w polskim, nagłosowe j- po przyimkach przybiera inną postać. Mówimy „widzę jego”, ale „idę do niego” - tak samo jest w języku czeskim: j- jest zastępowane ń- (w pisowni ne-, ni-, ni), np. jeho - do neho, jim -k nim, ji - s ni.

Zaimki ja i ty w dopełniaczu, celowniku i bierniku mają dwie formy:

a)    krótką (me, te, mi, ti)

b)    długą (mne, tebe, mne, tobe)

Dłuższe formy używane są po przyimkach i gdy chcemy szczególnie podkreślić zaimek.

Tobe se neco zdało, (kładziemy nacisk) - Tobie się coś zdawało.

Mas neco proti mne? (po przyimku) - Masz coś przeciwko mnie?

Podobnie jest w przypadku zaimków on i ono:

Prisel jsem od neho / nej. (kładziemy nacisk) - Przyszedłem od niego.

Diva se jen na neho / nej. (po przyimku) - Patrzy tyłko na niego.

■ Zaimki dzierżawcze

Mają następującą postać:

Liczba pojedyncza:

ii muj - mój, ma / moje - moja, me / moje - moje 9 tvuj - twój, tva / tvoje - twoja, tve / tvoje - twoje ■ jeho - jego, jej i - jej m nas, -e - nasz, -a, -e m vaś, -e - wasz, -a, -e m jejich - ich

Liczba mnoga:

moji / mi - moi (rodzaj męski żywotny), moje / me - moje (rodzaj męski nieżywotny i rodzaj żeński), moje Ima- moje (rodzaj nijaki) ti tvoji / tvi - twoi (r.m. żywotny), tvoje / tve - twoje (r.m. nieżywotny, r.ż.), tvoje / tva - twoje (r.n.)

a nasi - nasze (r.m. żywotny), naśe - nasze (pozostałe rodzaje) m vaśi - wasze (r.m. żywotny), vaśe - wasze (pozostałe rodzaje) m jejich - ich

Moji rodiće. (Moi rodzice) - Moje (ma) auta. (Moje samochody)

Tvuj domov. (Twój dom) - Tvoje (tva) kniha. (Twoja książka)

Formy długie i krótkie zaimków dzierżawczych stosowane są często zamiennie, przy czym formy dłuższe są bardziej charakterystyczne dla języka mówionego.

♦

W języku czeskim istnieje bardzo wiele przyimków, których znaczenie i brzmienie zbliżone są do tych w języku polskim. Poszczególne przyimki łączą się z konkretnymi przypadkami. Oto kilka najważniejszych:

do    + D. — do, w, na; jet do... (jechac do...)

k(e)    + C. - do, w; jit k... (iść do...)

na    + B. / Msc. - na; na jare (wiosną), na    hory (w góry)

nad(e)    + B. / N. - nad, ponad

o    +    B. / Msc. - o

od(e)    +    D. - od

po    +    Msc. - po

pod(e) + B. / N. - pod, poniżej

pro + B. - dla

pred    +    B. / N. - przed

u    +    D. - u

v(e)    +    Msc. - w

vedle + D. - obok

Przykłady:

Była jsem v Praze. (Byłam w Pradze.)

Zltra odpoledne pojedeme na hory. (Jutro po południu pojedziemy w góry.) Mam pro tebe darek. (Mam dła ciebie upominek.)

Mużeme o tom diskutovat. (Możemy o tym dyskutować.)

Uwaga! W języku czeskim mamy dwa spójniki oznaczające polskie z (każdy z nich wymaga użycia innego przypadku):

z(e) łączy się z D. - z(e) + kogo? czego? - z domu (wyjść z domu), ze dreva (z drewna) s(e) łączy się z N. - s(e) + kim? czym? - se mnou (ze mną) www.jezykiobce.pl