F � Saussure Kurs językoznawstwa ogólnego

jmplozywne: (Manche, i rozwija sio przód nim samogłoska podobnie jak w wypadkach poprzednich.

-i. Mit: warto nawet powracać do problemu sonantów unłoouropejskieli i zapylywae na- przykład, dlaczego slaro-wysokn-niemieckie hagl przekształciło się w hagal, pyły natomiast balg 'pozostało bez zmian. W ostatnim wyrazie I,

drugi element, ogniwa iniplozywnogn [balg). odgrywa rolę konsotntnf u. a wsąe nie miało żadnego powodu do zmiany iimkeji. Przeciwnie i, również impłozywne. wyrazu lutyl Klan owiło punkt woka liczny. Ponieważ jest ono sonantem, mogła się przed nim rozwinąć samogłoska bardziej otwierająca («, jeśli można wierzyć świadectwu pisma). Zatarła się ona zresztą stopniowo z biegiem cza.su, gdyż

dziś liagel wymawia, się znów hagl. A nawet to właśnie stanowi różnicę między

wymową, tego wyrazu i francuskiego a igle^2f>; l jest zamykające w wyrazie

> < <

germańskim i otwierające we francuskim z końcowym c niemym (cgl&).

^S6 Prane, aigle ‘orzeł’.

Część I

Z AS Am OGÓLNE

j>i.trtcsz-y

ISTOI’A ZNAKU JĘZYKOWEGO ¹

§1. ZNAK, SKrNIFTK. H TG X TFT AKT ²

Dla. niektórych ludzi język, sprowadzony do swój istotnej zasady, jest t.ylkn mniifijklal\irą.^:i, to znaozy lisią terminów odpowiadających takiej samej liczbie rzeczy. Na przykład:

HQUOS

v' Aj t ((-■    ■' >

ARBOR ,    ..    -    '".A

itd.

Koncepcja taka- jest dyskusyjna z różnych względów. Zakłada, ona istnienie goto wy cli. pojęć poprzedzających wyrazy (na ten temat zob. s. 135); nie mówi nam, czy nazwa jest natury głosowej czy psychicznej, ponieważ arbor⁴ można

¹ Vm źródeł rękopiśmiennych wynika, żo de Saussure zamierza) romn rozdziałowi dać tytuł Jtpyli jako system sitaków (zo)>. fingler, e. 147, k. 2.    f>. 1083-1084, por. leż dc Mmiro,

s. 433, przyp. 128).

⁸ „Signifie" i „sigmfiiml" to terminy ukute przez de ikiussurcta, zol). W-promulsenir. do nin. wydania. W językoznawstwie polskim ‘były oddawano rozmaicie,; „oznaczające" i „oznaczane" (zob, up. T. Milewski, Znrys językoznawstwa ngólnego, Część I, Teoria jrzykoznawsUea, Lublin — Kraków 1947, *. iii), „element- znaczący" i „element znaczony'' (zob. np. P. de Saussurc, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1981. t>. 79). „strona oznaczająca" i „strona oznaczana" (A. Heinz. Dzieje językoznawstwa w zarysie, 1978, s. 23(j). Ze względu na trudności W tłumaczeniu pozostawiono to terminy W niniejszym przekładzie w brzmieniu francuskim.

* O języku jako o nomenklaturze zol>. Wprnwatteenie <lo nia. wydania, s. ! 71.

‘ Łae. ar bor 'drzewo', mi nos 'koń'.

89