img233 (6)

36 1. Model biznesu - przegląd koncepcji teoretycznych

gorii modeli e-biznesu posługując się, przede wszystkim kryterium pozycji w łańcuchu wartości:

1.    Model brokerski (brokerage model): broker tworzy rynek, kontaktując kupujących i sprzedających w celu zawarcia transakcji, przy czym źródłem przychodów jest zwykle pobierana za to prowizja. Model ten funkcjonuje zarówno na rynku konsumentów (B2C, C2C) jak i na rynku instytucjonalnym (B2B);

2.    Model reklamowy (advertising model): dostarczanie, zwykle za opłatą, treści i usługi (czat, forum, e mail) razem z komunikatami promocyjnymi, przy czym opłaty za umieszczenie treści promocyjnych mogą być wyłącznym lub głównym źródłem przychodów w tym modelu;

3.    Model pośrednika informacyjnego (Information intermediary model): pośrednik udziela nabywcom informacji o dostawcach, a dostawcom - informacji o nabywcach;

4.    Model kupca (merchant model): kupcami są zarówno hurtownicy, jak i detaliści zajmujący się sprzedażą towarów i usług przez Internet z zastosowaniem systemu katalogowego (cenniki) lub aukcyjnego;

5.    Model sprzedaży bezpośredniej (manufacturer direct model): wytwórca towarów lub usług udostępnia je bezpośrednio (Internet) nabywcy przez sprzedaż, licencjonowanie lub leasing;

6.    Model członkowski (affiliate model): odwołuje się do lojalności nabywców; źródłem przychodów może być sprzedaż usług pomocniczych (dodatkowych) lub dobrowolne datki;

7.    Model społeczności (community model): afiliowanym w sieci partnerom, którzy umieszczają linki do strony WWW sprzedawcy, są oferowane korzyści finansowe (zwykle - pewien procent od wartości sprzedaży zrealizowanej z ich udziałem);

8.    Model subskrypcyjny (subscription model): pobieranie okresowej opłaty subskrypcyjnej w zamian za dostęp do określonych usług;

9.    Model taryfowy (utility model): pobieranie od nabywców opłaty za użytkowane produkty (np. wykorzystaną liczbę minut, liczbę stron itd.).

M. Rappa wskazał, że w ramach każdego z dziewięciu podstawowych wymienionych wyżej typów modeli e-biznesu funkcjonuje kilka modeli opisywanych bardziej szczegółowo¹. Zajmował się on także opisem modeli branżowych, a właściwie zastosowaniem wyróżnionych wyżej modeli e-biznesu w różnych branżach, co świadczy o tym, że niektóre z opisanych przez M. Rappę modeli mają charakter uniwersalny (np. model pośrednika informacyjnego, model brokerski, model kupca)².

Klasyfikacja P. Weilla i M. Vitale’a

P. Weill i M. Vitale⁶⁷ wyróżnili i opisali osiem modeli e-biznesu:

1.    Dostawca zawartości (content provider)\ dostarczanie nabywcom zawartości (informacji, towarów, usług) w formie elektronicznej za pośrednictwem innych partnerów;

2.    Sprzedaż bezpośrednia (direct to customer)-. nabywca i sprzedawca kontaktują się bezpośrednio, omijając tradycyjne ogniwa pośrednie;

3.    Dostawca kompleksowych usług (full-service provider): oferowanie nabywcom produktów (towarów i usług), które zaspokajają szeroki zakres potrzeb nabywcy w określonej dziedzinie i są dostępne w jednym miejscu. Model stosowany zwłaszcza w tych dziedzinach, gdzie zakres potrzeb nabywców jest mocno zróżnicowany (np. opieka zdrowotna, usługi finansowe);

4.    Pośrednik (intermediary): łączenie wielu nabywców i sprzedawców, za co sprzedawcy wnoszą zwykle określoną opłatę, choć może być i tak, że kupujący także płacą określoną prowizję lub składkę członkowską. Źródłem dochodów jest także emitowanie przekazów reklamowych;

5.    Dostawca infrastruktury (shared infrastructure): dostarczanie użytkowanej wspólnie infrastruktury, która służy oferowaniu usług niedostępnych na rynku;

6.    Integrator (yalue net integrator): koordynowanie przepływu produktów od dostawców do partnerów i nabywców oraz nadzorowanie relacji nabywcy z innymi uczestnikami modelu przy wykorzystaniu wiedzy na temat jego operacji, pełnienie funkcji koordynatora łańcucha wartości;

7.    Wirtualna społeczność (yirtual community): zapewnienie komunikacji między członkami wirtualnej społeczności a dostawcami, przy czym członkowie społeczności są w stanie komunikować się każdy z każdym bezpośrednio;

8.    E-Wrota (whole~of-enterprise/government): pojedynczy punkt kontaktowy dla e-klientów, wyspecjalizowany w obsłudze instytucji rządowych i samorządowych.

Klasyfikacja L.M. Applegate

L.M. Applegate⁶⁸ zastosowała uproszczoną, w stosunku do wcześniej omówionych,

klasyfikację i wyróżniła następujące cztery kategorie modeli e-biznesu:

1.    Skoncentrowane modele dystrybucyjne (focused distributor models), w tym modele: detalisty (retailer), rynku (marketplace), agregatora (aggregator), pośrednika informacyjnego (infomediary), wymiany (exchange);

2.    Modele portali (portal models), w tym: portale horyzontalne, portale wertykalne i inne; ³

Boston 2001.

⁶⁸ L.M. Applegate, E~Business models, op. cit.

1

   Szerzej patrz: M. Rappa, Managing the Digital Enterprise, op. cłt. oraz M. Rappa, The Utility Business Model and the Futurę of Computing Services, „IBM Systems Journal”, Vol. 43, 2004, no. 1, s. 35-37.

2

   M. Rappa, The Utility Business Model, op. cit.

3

P. Weill, M. Vitale, Place to space: Migrating to E Business Models, I larvard Business Schoo! Press,