img418 (6)

D. Chlebna-Sokól, D. Kardas-Sobantka

2.1.2. Budowa i postawa ciała, rozwój somatyczny

O nieprawidłowości budowy ciała decydują zniekształcenia i asymetria w zakresie głowy, szyi, tułowia i kończyn. Należy także określić typ budowy (somatotyp). Najczęściej stosowane są dwie, w gruncie rzeczy zbieżne, klasyfikacje: wg Kretschmera i wg Sheldońa.

W pierwszej z nich wyróżnia się typ pykniczny (tęgi, krót-kokończynowy), atletyczny (o szerokiej obręczy kończyn górnych i silnym foźwoju mięśni) i leptosomiczny (szczupły, długokończynowy); skrajną postacią: budowy łeptosomicznej jest asteniczna.

Natomiast w drugiej - typ endomorficzny (silny rozwój narządów wewnętrznych i gruba tkanka tłuszczowa), mezomor-ficzny. (dobrze rozwinięty układ mięśniowy) i ektomorficzny (wątła budowa ciała, płaska klatka piersiowa, długleTszczupie i słabo umięśnione kończyny).

Prawidłowa postawa ciała zmienia się z wiekiem. W życiu wewnątrzmacicznym i krótko po urodzeniu kręgosłup wykazuje uogólnione uwypuklenie grzbietowe - kifozę. Gdy dziecko zaczyna chodzić, w okolicy lędźwiowej wytwarza się wtórna lordoza, często przesadnie zaznaczona, kończyny dolne są zgięte i odwiedzione w stawach biodrowych i zgięte w kolanach. Typową wyprostowaną postawę człowiek przybiera dopiero w okresie młodzieńczym. Właściwa ocena postawy ciała jest możliwa, gdy dziecko jest w stanie samodzielnie stać i chodzić.

Ogląda się dziecko rozebrane z przodu, z tyłu i z boku w tzw. pozycji dowolnej, ale z równomiernie obciążonymi stopami. Zwraca się uwagę na symetrię i ustawienie barków, łopatek, bioder oraz krzywizny kręgosłupa, stopień uwypuklenia brzucha oraz ustawienie kończyn dolnych.

Wyróżnia się następujące typy postawy ciała: kifotyczny (kifoza piersiowa większa od lordozy lędźwiowej), równoważny (obydwie krzywizny są równe) i lordotyczny (lordoza lędźwiowa większa od kifozy piersiowej). Dokładna ocena typu postawy jest możliwa w oparciu o wzorce opisowe. Każdy okres rozwoju ma charakterystyczny typ postawy.

Do najczęstszych wad postawy wieku rozwojowego należą: skrzywienie kręgosłupa, płaskostopie, asymetryczne ustawienia harkńw i łopatę]^ ^krągłe Plecy” koślawmy lml-arO. rtńp

Należy pamiętać o „fizjologicznym płaskostopiu” u dzieci w pierwszych dwóch latach życia (obfita tkanka tłuszczowa i małe wysklepienie łuków kostnych) oraz koślawości kolan W okresie poniemowlęcym i przedszkolnym (w tyrrT wiekuj odległość między kostkami przyśrodkowymi kończyn dolnych może dochodzić do .5 cm), t

Dla określenia rozwoju somatycznego dokonuje się podstawowych pomiarów (masa i długość/wysokość ciała, u małych dzieci dodatkowo obwody głowy i klatki piersiowej'! oraz porównuje uzyskane wartości z odpowiednimi biologicznymi układami odniesienia (normami).

2.1.3. Skóra i tkanka podskórna

Oglądaniem, a następnie dotykiem ocenia się zabarwienie. obecność wykwitów, ucieplenie, elastyczność i nawodnienie (objaw fałdu) oraz stan naczyń krwionośnych skóry (rozszerzenia naczyń włosowatych, wybroczyny, znamiona naczyniowe). FOza tym należy zwrócić uwagę na włosy, paznokcie i miejsca predys-ponowane do wystąpienia obrzęków. Grubość tkanki podskórnej określa się z regułylia brzuchu, podTopatką i na ramieniu; pomiary te w sposób obiektywny można wykonać za pomocą tataom icrza.

Wyróżnia się następujące zmiany zabarwienia skóry:

Zaczerwienienie - może dotyczyć całej skóry (przy wzroście hemoglobiny) lub określonego obszaru objętego np. stanem zapalnym⁸’

*

31