img439 (3)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Tabela III. Granice stłumienia względnego serca

Granica	niemowlę	2-5 lat	powyżej 5 lat	dorosły
Górna	11 żebro	II międzyżebrze	III żebro	III międzyżebrze
Prawa	prawa linia przymostkową (u dzieci młodszych) lub linia mostkowa (u starszych)
Lewa	w stosunku do linii środkowo-obojczykowej lewej
	2 cm na zewnątrz	1 cm na zewnątrz	w linii	1,5 cm do wewnątrz
Uderzenie koniuszkowe	IV międzyżebrze 1-3 cm na zewnątrz od linii środkowo-obojczykowej lewej	V międzyżebrze 0-1 cm na zewnątrz od linii środkowo- obojczykowej lewej	V międzyżebrze w linii środkowo- obojczykowej lewej	V międzyżebrze w linii środkowo-obojczykowej lewej

Granice stłumienia bezwzględnego są następujące:

górna - III żebro u dzieci młodszych lub IV żebro u dzieci powyżej 5. roku życia;

prawa - lewy brzeg mostka (linia mostkowa lewa); lewa - między linią przymostkową a środkowo-obojczykową lewą.

Powiększenie prawej komory powoduje, że stłumienie względne serca przesunięte jest w lewo oraz prawo, natomiast uderzenie koniuszkowe w lewo i czasem w górę. Przy powiększeniu lewej komory - stłumienie względne serca przesunięte jest w lewo, a uderzenie koniuszkowe w lewo i w dół.

Termin „dekstrokardia” oznacza prawostronne położenie serca, natomiast „dekstropozycja” - przemieszczenie serca o prawidłowej sylwetce (koniuszek zwrócony jest w stronę lewą) w prawo.

Osłuchiwaniem serca zwraca się uwagę na właściwości tonów serca, ich częstość i miarowość, odstępy między tonami oraz na obecność szmerów w okolicy sercowej i ich charakterystykę.

Przy osłuchiwaniu słuchawką lekarską powinno się przestrzegać następujących zasad:

•    dla zjawisk akustycznych o wysokiej częstotliwości polecana jest membrana (zastawka tętnicy płucnej i aorty), natomiast dla niskich tonów (zastawka dwudzielna i trójdzielna) oraz szmerów - lejek;

•    badanie przeprowadza się w ułożeniu dziecka kolejno: na wznak, na lewym boku, a także w pozycji siedzącej (stojącej);

•    dziecko oddycha w zwyczajny sposób; czasami, np. przy podejrzeniu niemiarowości oddechowej, poleca się zatrzymać na krótko oddech.

Osłuchiwanie serca przeprowadza się w następującej kolejności:

zastawka dwudzielna - na koniuszku serca; zastawka aortalna - w drugim międzyżebrzu prawym przy mostku;

zastawka tętnicy płucnej - w drugim lewym międzyżebrzu przy mostku;

zastawka trójdzielna - w miejscu przyczepu czwartej prawej chrząstki żebrowej do mostka.

Ponadto osłuchuje się serce w punkcie Erba, tj. przyczepie czwartej chrząstki żebrowej do mostka po stronie lewej (ważne

73