IMG03

228 TRZY WYMIARY UCZENIA SIĘ

sza część okresu młodzieńczego jest nadal przedmiotem obowiązkowej edukacji, a jego część drugą wypełnia edukacja zawodowa. Niezależnie od treści kształcenia, poczynając od 12.-13. roku żyda, uczenie się jest zorientowane na kształtowanie tożsamości i może zostać zrozumiane tylko w tym świetle.

Te wzajemnie sprzeczne związki prowadzą do pewnej liczby problemów dla szkół i systemu edukacyjnego. Zostały one powołane do nauczania, podczas gdy młodzi ludzie koncentrują się na kwestiach tożsamości w jej najszerszym rozumieniu. Dlatego młodzi ludzie reagują mniej lub bardziej niechętnie na wymagania akademickiego programu, który znacznej ich części jest narzucony i jest dla nich nieaktualny. Tymczasem przedstawiciele systemu usiłują utrzymać akademickie nauczanie, które sami przeszli, wobec którego mają zobowiązania i który zobligowani są podtrzymywać.

Szkoły średnie mogą być widziane jako typowe pole bitwy w tym konflikcie. Rosnąca liczba młodych ludzi uczęszcza do szkół średnich, co jest niezbędne dla podjęcia kształcenia akademickiego, choć zawartość programu nauczania w tych szkołach, kwalifikacje dydaktyczne nauczycieli i ich sposoby myślenia są zakorzenione w czasie, który już przeminął. Uczniowie chodzą do szkół średnich, ponieważ jest to jedyna opcja i ponieważ mogą tu spotkać innych młodych ludzi z takimi samymi potrzebami i problemami. Program, nauczanie i -oceny są dla wielu rodzajem nieusuwalnego diabła. Nauczyciele starają się podtrzymać w sobie i w innych przekonanie, że pomimo wszystko to, co się dzieje, jest zarówno znaczące, jak i ważne, oraz są pełni żarliwej nadziei, że uczniowie „przejmą odpowiedzialność za własne uczenie się”. Ale kto chce wziąć odpowiedzialność za coś, jeżeli czuje, że nie ma na to większego wpływu?

Jednym z najbardziej uderzających skutków działania wymienionych czynników jest dramatyczny spadek aplikacji na kierunki kształcenia technicznego. Choć kierunki te stwarzają możliwość zatrudnienia, uzyskiwania dobrego wynagrodzenia i zajęcia wysokiej pozycji społecznej, większość młodych ludzi idzie w inną stronę. Wybierają oni kształcenie humanistyczne, nauki społeczne i pedagogiczne. Dzieje się tak, ponieważ treść akademickich programów kształcenia pozostaje w związku z procesem kształtowania się ich tożsamości.

11. UCZENIE SIĘ, MOTYWACJA I WIEK UCZĄCYCH SIĘ

Dla większości młodych ludzi proces kształtowania się tożsamości jest dziś sprawą daleko ważniejszą i daleko pilniejszą aniżeli robienie kariery zawodowej. Nierzadko jest warunkiem wstępnym przy jej planowaniu. Z perspektywy młodych ludzi istnieje dobry powód do licznych poszukiwań, podejmowania prób i dokonywania zmian, co nierzadko opóźnia ukończenie kształcenia.

Dla młodych ludzi najważniejszą rzeczą jest dzisiaj uczenie się tego, co sprzyja formowaniu się orientacji życiowej, umożliwia dokonywanie wyborów, nie pozwala trwonić życia na rzeczy błahe, być zdolnym do odmawiania w sytuacjach, w których trzeba wybierać. Społeczeństwo i pracodawcy wymagają dojrzałości, niezależności, odpowiedzialności itp. Kwalifikacje akademickie nigdy nie odpowiadają wiernie zadaniom zawodowym, zwłaszcza gdy wykonujemy pracę, która nas interesuje. Nikt nie może powiedzieć, które kwalifikacje akademickie zachowają ważność za pięć czy dziesięć lat. Dlatego każdy musi być przygotowany na podjęcie dalszej edukacji. Najlepszym zabezpieczeniem na przyszłość nie jest uczenie się treści, które tradycyjnie były postrzegane jako ważne, ale być przygotowanym na zmiany i przyjmować to, co zachowuje ważność w wielu różnych sytuacjach. Niepewności nie można opanować strategią stabilności. Trzeba raczej być otwartym, elastycznym i trwale zorientowanym na uczenie się (Simonsen 2000).

Młodość jest również tym okresem, w którym uczymy się, jak radzić sobie z płciowością i związkami seksualnymi. Socjalizacja płciowa w dzieciństwie zwykle kończy się tak, jak zostało to opisane w poprzednim podrozdziale - rozwojem dwóch odmiennych orientacji seksualnych. W okresie dojrzewania każda z tych orientacji ma własne podstawy: chłopcy dążą do osiągnięcia intymności poprzez seksualność i sukcesy u płci przeciwnej, dziewczęta dążą ku seksualności poprzez poufność i intymność. W przypadku obu płci te opozycyjne orientacje są powiązane z procesami nabywania indywidualnej tożsamości Młodzi ludzie są dzisiaj bardziej zaabsorbowani refleksją nad sobą aniżeli partnerem. Zwykle związki między młodymi ludźmi zaczynają się od wielkich marzeń o idealnym partnerstwie, ale rzeczywistość okazuje się wyboistą drogą ze wzlotami i upadkami, słabymi punktami, podatnością na zranienia.

W młodości trzeba nauczyć się tak wiele: trzeba opanować wiedzę akademicką, nauczyć się budowania związków emocjonalnych i relacji