IMG 1411271540

którzy patrzą z empatią, a czasem miłością na aktora, w przeciwieństwie do obserwatorów chłodnych, obcych i niezdolnych do empatii, przypisują aktorowi cechy na podstawie zachowań (dokonują atrybucji przyczynowych) w taki sam sposób, jak sprawcy tych zachowań, na przykład łatwiej dostrzegają wpływy sytuacji na zachowania, upatrują przyczyny porażki w otoczeniu i tak dalej.

21. Ukryte teorie osobowości (implicit theory of personality, Bruner, Tagiuri, 1954; Wegner, Vallacher, 1977) określają związki pomiędzy wyglądem zewnętrznym i zachowaniami ludzi a odpowiednimi cechami osobowości oraz między jednymi a drugimi cechami osobowości. Innymi słowy, ludzie żywią nieuświadomione przekonanie o tym, że pewne cechy muszą ze sobą współwystępować, na przykład że ktoś inteligentny będzie także zaradny, sprawny w sferze zawodowej i tak dalej. Jerome Bruner i Renato Tagiuri (1954) opisali wiązki cech, którymi posługują się ludzie w procesie wnioskowania asocjacyjnego (to znaczy wnioskowania na podstawie jednych cech o innych), na dwóch podstawowych wymiarach: dobry - zły pod względem społecznym oraz dobry - zły pod względem intelektualnym. Wyłonione wymiary przypominają o wadze domeny sprawnościowej i moralnej w procesie oceniania (zob. p. 1 i 2). Ostatnio Cathy McFarland i Roger Buehler (2012) odkryli, że utajone teorie osobowości pełnią ważne funkcje psychologiczne: na przykład pośredniczą w poprawie nastroju i w tendencyjnym pamiętaniu przeszłych samoocen. Czyli generując kolejne „odchylenia od racjonalności", zapewniają ludziom poczucie zadowolenia.

22. Uproszczone ujmowanie przyczynowośd (simplified causality), opisane przez Harolda Kelleya (1972), Johna Harveya i Lo Bena Harrisa (1975), to błąd ob-