P1170392 (2)

46

ltantCcifl

47

baw nie wykazują na ogól. w przeciwieństwie do ceramiki znanej] z grobów, tak zwanego „łużyckiego” charakteru. Inwentarz metaloi Pomorza w V okresie epoki brązu ma liczne cechy charakterystyczne dla] strefy nordyjskiej. zarówno w formach poszczególnych przedmiotów^ jak i w składzie inwentarzy skarbów oraz w sposobie ich deponowania, i najczęściej w środowisku wodnym, w jeziorach i mokradłach, a rządzi* w rzekach Można jednak wykazać szereg lokalnych form wyrobów; metalowych, typowych ogólnie dla Pomorza lub dla jednej z jego a <Ł Sprockhoff 1956, mapy 16,24.25. 39; ML Gedl 1981, tabl. 24, B9).

Podział Pomorza na dwie odrębne części utrzymuje się i pogłębia jeszcze silniej we wczesnej epoce żelaza. Wówczas na Pomorzu Zachody mm, po obu stronach dolnej Odry, upowszechnił się styl górzyi Natomiast na Pomorzu Wschodnim w miejsce dawnych cmentarzysk^ kurhanowych pojawiają się w początkach wczesnej epoki żelaza płasl cmentarzyska z grobami popielnicowymi w skrzyniach i obstawa* kamiennych. Wytwarza się wówczas tak zwana faza wielkowiejs w obrębie której pojawiają się urny domkowe (B. Wiącek 1977, SJ 375—377), a nieco później kształtuje się kultura pomorska.

LITERATURA

Bisdoi Ę.

Dar regwuale nd (kronoŁogische Emteilung der jungeren BronzezeU im Ni

KkaKrń.9ttkktaL

Blsjer V.

UBhaonbnsmaifltsih i nagolenniki z tarczkami spiralnymi. Materiały Za< nwywnnlr*. t Ł s S3 M.

BM Dar Am- nd Baaberpe* ta Poiea. Prałusionsche Bronzefunde, X. 2. Munchen. Bofis W.

ttS De óbtrr BronzezeU tm der Hart Brandenburg, Berlin - Leipzig.,

Dąbrowski J, Gardawski A.

Wsdhodeaanpa Kr|ąonoł*ł kateani łezydno, iw:) Pmkinoria ziem polskich, L 4. Od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego, Wrocław, s. 94 116. i Eggers H. J.

U9S Doi Fanteagmb tum Boka Kr. Gretfenhagen «iid die germanische Landnahme ** Poraer*. Ballad* Scadwn NT 133. ł 1 47 Dat Gmberfdd om WortżaGraaz. Kras Randów, (w:] Pommertche Fundę uadj Ansyrobmngn ans den Mer and 40er Jahren. Tafelband, Hamburg. tabL 33—60.

IM Dos Gnberfetd von WortmCrńnz, Krets Randów, Iw:] Pommertche Fundę iind AitsęraiwTięen ans den Mer ond Mer Jahreu, Teziband. Hamburg, s. 39 -74.

Essen E

2M Dte Kodein tn Paten O. PrihntnriKhf Bronzefunde. Xlll,9. Munchen.

Gedl II

1975 Kokom przedhtzyeka. Wrocław.

Początki i zróżnicowanie kulturo łużyckiej

1981 Die Rasiermesser in Polen, Prahisioriscbe Bronzefunde. VIII. 4. Munchen.

1994 Die Met ser m Podeń, Prahisioriscbe Bronzefunde. VH. 4. Munchen.

Gimbutas M.

1961 Die bronzezeUbchen Kulturen Osteuropas Russlands ond des Ottbnłrikoms*. abre VerbTeiiung und chronologische Stellung, (w.] Derukt ober den V. Insemasumaien Kongresu for Vor- und FrukgesckukSe Hamburg vom 24. bu 30. August 1958. Berlin, s. 337 343.

1965    Bronze Age Cultures in Central and Eastem Europę, The Hague.

1983 Die Balten. Geschichu eśues Yólkes m OsUermaa, Munchen- Berim.

Harck O.

197* 1973 Sordostniedersacksen vom Beginn der jungeren BronzezeU bis zum fruben MiUetalter, Hildesheim.

Horst F.

1972 JungbronzezeUliche Formenkreise tm Miuełelb Haoei GebieL Jahresscfarift far mitteldeutsche Vorgeschichte. l. 56, s. 97 16.

1978 Die jungbrcmzezeUbchen SUtmme tm uordlieben Ted der DDR. Iw:) Ifiadaro-pdische BronzezeU, Berlin, s. 137- 187.

Kersten K.

1959 Die Fundę der dlleren BronzezeU tn Pommem. Hamburg.

Kilian L

1955 HaffkustenkuUur und Ursprung der Balten, Bonn.

Kossinna G.

1920 Die Herkunfl der Germanen. Zur Methode derSsedhatgsarchdotofpe. wyd. Ił, leipzig.

1928 Ursprung und VerbreUung der Germanen in vor- und fruhgesckiektlicher ZeU. Leipzig.

Kostrzewski J.

1958 Kultura łużycka na Pomorzu, Poznań.

1966    Pradzieje Pomorza, Wrocław Warszawa Kraków.

Kostrzewski J„ Chmielewski W.. Jażdżewski K.

1965    Pradzieje Polski, wyd. n. Wrocław Warszawa Kraków.

La Baume W.

1934 UrgesdudUe der Ostgermanen. Dznzig

Lachowicz F.

1966    Skarb brązowy z Sdnowa. pow. Szczecinek Materiały Zachodniopomorskie. L 12. s. 63 120.

1968 Cmentarzysko kurhanowe w Grabouńe, pow. Bytów, stanowisko J, Masenały Zachodniopomorskie, Ł, 14 s. 3-125.

1977 Skarb brązowy z miejscowości Jelenie, gm. Tuczno, woj. Pda. Materiały Zachodniopomorskie. t. 23. s. 39 58.

Malinowski T.

1976 Stan badań nad kulturą łużycką w północno-zachodniej Polsce, Słupek

Menke M.

1972 Die jungere BronzezeU tn HoLsten, Neumunster.

Nawrolska E.

1970 Domniemany skarb brązowy z Malczkowa, pow. Słupsk. Materiały Zachodniopomorskie. t. 16, s. 133 -139.

i Osioja-Zagórski J.

[ 1970 Kurhan kultury łużyckiej na stanowisku 2 w Skroma. pow. Kołobrzeg Sprawozdania Archeologiczne, t. 22. s. 317 329.