IMG187 (2)

VII. Sposoby wprowadzania do akcji nowych postaci

Każdej kategorii postaci właściwe są określone formy jej pojawiania się w bajce; wobec każdej kategorii stosuje się odrębne sposoby włączania protagonisty do akcji. Są to formy następujące:

1.    Antagonista pojawia się w toku akcji dwukrotnie. Po raz pierwszy zjawia się nagle, skądś z zewnątrz — np. przylatuje lub skrada się — i potem znika. Po raz drugi wchodzi do bajki jako postać odnaleziona, zazwyczaj w wyniku przewodnictwa.

2.    Donatora spotyka się przypadkowo, najczęściej w lesie, w polu, na drodze czy na ulicy.

3.    Magiczny pomocnik włączony jest do akcji jako dar. Moment ten jest oznaczony symbolem Z, a możliwe jego modyfikacje przedstawiliśmy w rozdziale V.

4.    Osoba wyprawiająca bohatera, bohater, uzurpator oraz królewna włączeni są do akcji już na początku bajki. Czasem przy wyliczeniu

postaci występujących w sytuacji początkowej nie wymienia się uzurpatora i tylko później wyjaśnia się, że mieszka on na dworze króla albo w domu. Królewna, podobnie jak przeciwnik, pojawia się w bajce dwukrotnie: po raz pierwszy jest wprowadzana jako odnaleziona postać, przy czym poszukiwacz może najpierw zobaczyć królewnę, a potem przeciwnika albo odwrotnie.

Dystrybucję tę można uznać za normę stosowaną w bajkach. Zdarzają się jednak odstępstwa od niej. Jeśli w bajce nie występuje donator, to formy jego pojawienia się przechodzą na następnego protagonistę — pomocnika; tak np. bohater przypadkowo spotyka różnych mistrzów, którzy stają się donatorami. Jeśli pro-tagonista występuje w dwu kręgach funkcji, zostaje wprowadzony w takich formach, w jakich zaczyna działać. Mądra żona — która najpierw jest donatorem, a potem pomocnikiem i królewną — jest wprowadzana jako donator, a nie jako pomocnik czy królewna.

Inne odstępstwo polega na tym, że wszystkie postacie mogą być wprowadzane już w sytuacji początkowej. Forma ta jest specyficzna — jak już wskazywaliśmy — tylko dla bohaterów, osoby wyprawiającej bohatera i królewny. Sytuacja początkowa może występować w dwóch podstawowych formach:    sytuacji włączają

cej poszukiwacza wraz z jego rodziną — ojca i trzech synów — oraz sytuacji włączającej ofiarę przeciwnika i jego rodzinę, np.

153