IMG311

na tym punkcie rzeczywistość przewyższa same nawet przepisy filozofii.

Nil ego contulerim iucundo sanus amico.¹

Starożytny Menander mienił szczęśliwym człowieka, który zdołał spotkać bogdaj cień przyjaciela: miał rację tak mówić, zwłaszcza jeśli tego posmakował. W istocie bowiem, jeśli porównam całą resztę mego życia, mimo iż dzięki łasce Boskiej spłynęło mi ono mile, dostatnio i wyjąwszy stratę takiego przyjaciela, bez dotkliwego strapienia, pełne spokojności ducha (jako iż zadowalałem się tym, co posiadłem z natury i urodzenia, nie zabiegając o insze); jeśli, powiadam, przyrównam to wszystko do czterech lat, które mi było dane cieszyć się lubą kompanią i obcowaniem tego człowieka, czuję, iż wszystko inne to był jeno dym, jeno noc ciemna i sprzykrzona. Od dnia, w którym go straciłem,

...quem semper acerbum,

Semper honoratum (sic Dii voluistis!) habebo,^{1 2}

wlokę jeno gnuśnie leniwe godziny; uciechy nawet, które mi się nastręczają, miast pocieszać, zdwajają żal po jego stracie: byliśmy bowiem we wszystkim po połowie; mam tedy uczucie, iż ograbiam go z jego części:

Nec fas esse ulla me voluptate hic frui

Decrevi, tantisper dum ille abest meus particeps.⁹

Byłem tak włożony i wzwy cza jony wszędy być społem, że zdaje mi się, jakbym był jeno połową:

Jllam meae si partem an Maturior vis, quid moror alterar Nec carus aeąue, ncc superstes Integer. Ille dles utramąue Duxit ruinam.¹

Nie ma uczynku ani pomyślenia, przy którym bym nie musiał tego powiedzieć, jak i on by rzekł na moim miejscu: tak samo bowiem jak mnie przewyższał nieskończenie w każdej innej doskonałości i cnocie, tak i w obowiązkach przyjaźni.

Quis desiderio sit pudor, aut modus Tam cari capitis? ³

...O misero frater adempte mihi!

Omnia tecum una perierunt gaudia nostra, Quae tuus in vita dulcis alebat amor.

Tu mea, tu moriens, fregisti commoda, frater;

Tecum una tota est nostra sepulta anima: Cuius ego interitu tota de mente fugavi

Haec studia, ątąue omnes delicias animi.⁹

Bracie mój, zmarły na nieszczęście me,

Z tobą mi zgasły wszystkie me radości, Które ożywiał słodkiej drużby czar!

Twa śmierć strzaskała te moje rozkoazy I z tobą poszła dusza wspólna w grób!

;_am potnym    ^Muzy>

Rozkosz Jedyną,    catull, LXV7II, 20.

- 291 ^

1

¹ Nic ponad przyjaciela miłego nie cenię Wyżej, o ile Jestem sam przy zdrowych zmysłach.

Hor. Sat. I, 5, 44.

*    Dzień to dla mnie na zawsze bolesny... Tale bóstwa Zrzędziły... ale również na zawsze czcigodny.

Verg. A en. V, 49.

2

   I za grzech to uznałem zażywać rozkoszy Jakiejkolwiek, Jak długo druh mój jej nie dzieli.

Ter. Heaut. I, 1, 97.

¹ Więc Jeśli przemoc sroga przedwcześnie mi porwała Tę lepszą część mej duszy;

To na cóż czekam Jeszcze z tą drugą częścią z ciała Z tym „Ja” mniej miłym, wiotszym?

Wszak dzień ów, dzień rozłąki, obu nas w grobie kruszył

Hor. Carm. U, 17, 5.

3

Więc może się mam wstydzić, że mnie rwie tęsknica, Może się mam hamować w żalu za kochankiem?

Hor. Carm. I, 24, 1.