IMGE76

Izabella Lignowska

258

I Mów | rym. co dae/c się tu i renu. a nie wtedy i lam. czyli nie mów o tym. co zdarzyło się w twoim dzjccnutwic lub zanim przyszedlo' do Synanonu. bądź o tym. co dawno już zostało załatwione.

5. Używaj języka, który najlepiej wyraża twoje uczucia.

6 Nie przenoś' reguł gry do życia, życie bowiem kieruje się swoimi własnymi zasadami. W czasie fty powstaję czasem negatywne emocje, uczestnicy czuję się urażeni czy obrażeni, niezależnie od tego. ze postuluje się zabawowy charakter gry. Zgodnie z tę regułę, uczestnicy muszę poza grę zachowywać się w sposób serdeczny i uprzejmy. Niezależnie od tego. co zaszło, co zostało powiedziane w czasie gry.

7. W czasie gry wszyscy sę równi, niezależnie od statusu w organizacji, pici. wieku. Reguła ta ujawnia się najczęściej w ten sposób, że w sytuacji, którę stwarza grupa, ludzie maję podobne problemy. łatwiej się identyfikuję i bronię wspólnie. Tworzenie się tego rodzaju wspólnych frontów jest naruszeniem istotnych reguł gry.

8. Gra nie ma złamać, a tylko zmienić, w każdym przypadku gra nie może zaszkodzić.

o. Nie ma gry bez humoru, a humor z kolei więżę się z ośmieszaniem. dlatego też wszelkiego rodzaju sarkatyczne. ironiczne żarty, karykatury itp. sę szczególnie pożędane.

10. Nie tcrapcutyzuj. ponieważ jest to całkowicie zbyteczne. Gra ma wzmocnić uczestników poprzez zwrócenie ich uwagi na to. co w ich zachowaniu czyni ich słabymi. Terapia natomiast, zwracając uwagę na ukryte przyczyny zachowali, usprawiedliwia je i skłania zarówno jednostkę, jak i jej otoczenie do usprawiedliwienia. Chcesz kogoś wzmocnić - powiedz mu całą prawdę, a w dodatku zrób to bez oszczędzania go. Pamiętaj, że w ten sposób mu pomagasz.

11.    Oskarżenie powinno dotyczyć zachowania, ponieważ istotne jest to. co człowiek robi. Czyny -j u niniejsze niż słowa, dlatego też należy zwracać uwagę na postępowanie.

12.    Złam kontrakt.. Kontraktem możemy nazwać świadomą albo nawet nie w pełni świadomą zmowę czy układ między dwoma lub więcej osobami, z której czerpią one korzyści kosztem społeczności f_.J. Zerwanie kontraktu polega na tym. że jedna z osób. która znajduje się w kręgu wtajemniczonych, ■jawni ajrsnnirę innym.

Bardzo podobne reguły kierują zachowaniem uczestników tzw. społeczności w Mo-narze. czyli zebrań odbywających się z udziałem pacjentów i kadry wychowawczo-terapeutycznejW czasie „społeczności” omawiane są przede wszystkim sprawy związane z codziennym życiem w ośrodku (oceny zachowań i postaw, rozwiązywanie femfikińw. relacjonowanie wydarzeń, planowanie zadań). W czasie posiedzeń z udziałem wszystkich pacjentów i jednej lub kilku osób z kadry koncentruje się uwagę na analizie sytuacji „tu i teraz”. Zrezygnowano natomiast z omawiania szczegółowych życiorysów i wydarzeń z przeszłości.

Monaiouski system leczenia narkomanów realizuje dwa zadania: blokuje narko-■wrtriri sposób przystosowania się i rozwija nowe akceptowane społecznie mechanizmy -radzenia sobie” z własną rzeczywistością wewnętrzną i otoczeniem społecznym¹⁷. Cele te znalazły wyraz w wymaganiach i oczekiwaniach wobec pacjentów. Struktura społeczności zawiera wyróżnione pozycje: nowicjusz, domownik, monarowiec.

Status pacjenta w ośrodku jest różny, w zależności od czasu pobytu i stopnia JMMUMowania w procesie terapii. Każdej pozycji przypisane są wymagania i ocze-■ftpgii wobec jednostki, których wypełnienie warunkuje możliwość przesunięcia I hierarchii społeczności. Oczywiście stopień ich trudności jest dostosowany do fiNńlMll możliwości pacjenta. Wyróżnić można siedem głównych obszarów, w zn-formułowane są oczekiwania wobec pacjentów i na realizacji których

aię uwaga środowiska terapeutycznego. Wymienione sfery traktowane są

jako „eiągle”, tj. na każdym z wymiarów może następować rozwój. Każdemu z formalnych statusów w hierarchii społeczności przypisany jest wymagany poziom zaawansowania w danym obszarze. Jednocześnie, w zależności od stopnia zaawansowania w procesie terapii, zmienia się główny obszar koncentracji pracy danego pacjenta Wyróżnione obszary to:

1)    stosunek do uzależnienia,

2)    motywacja do leczenia.

3)    normy i wartości,

4)    umiejscowienie źródła kontroli i odpowiedzialności.

5)    stosunek do społeczności,

6)    funkcjonowanie interpersonalne.

7)    sytuacja społeczna w środowisku zewnętrznym.

1.    Stosunek do uzależnienia. Nie oczekuje się, że nowicjusz nie będzie przejawiał chęci zażywania środków odurzających. Za wystarczające uważane jest podporządkowanie się przez niego zakazowi. Przekroczenie tej normy pociąga za sobą z reguły usunięcie pacjenta z ośrodka. Domownik powinien charakteryzować się dystansem do środków uzależniających. Oczekuje się od niego uwewnętrznienia zakazu brania środków. Monarowiec jest już człowiekiem skoncentrowanym na innych niż narkotyki obszarach rzeczywistości.

2.    Motywacja do leczenia. Od nowicjusza wymaga się realizacji decyzji pozostawania w ośrodku bez względu na powody. Oczekuje się, że pacjent stopniowo zacznie akceptować zasadę, iż leczenie to coś więcej niż abstynencja. Kładzie się nacisk na wykształcenie jego gotowości do podjęcia głębszej pracy nad sobą. Wraz z przejściem do etapu domownika rozpoczyna się okres .świadomego leczenia”, powiązania nałogu z uwarunkowaniami osobowościowymi, brakami w umiejętności zdrowego przystosowania się do otoczenia. Oczekuje się od pacjenta zaangażowania w leczenie, życie w ośrodku, pomaganie innym. Monarowiec kieruje się w pełni wykształconą potrzebą realizowania siebie w akceptowanych społecznie formach aktywności.

3.    Normy i wartości. Od nowicjusza wymagana jest zgoda na pełne podporządkowanie się normom życia w ośrodku. Uczy się on umiejętności przyjmowani H rzeczy narzuconych. Oczekuje się od niego dyscypliny i przyjęcia założenia: ..Społeczność zawsze wie lepiej”. Od domownika oczekuje się zintemalizowania szeregu norm i wartości, takich jak np.: szczerość i otwartość, uczciwość, rozumiane jaho I zgodność działali z deklaracjami, nieinstrumentalne traktowanie innych, zaakceptowanie szarości dnia codziennego, życie bez brania środków i ich zamiennihów. Monarowiec powinien ponadto przyjąć jako wartość umiejętność życia bez anhh^ I tyków w środowisku zewnętrznym.

4.    Umiejscowienie źródła kontroli. Sytuacja nowicjusza jest pełnym scedoMRrJ niem kontroli i odpowiedzialności na otoczenie, czyli społeczność. niego należy decyzja o pozostawaniu w ośrodku lub opuszczeniu go. (Mi oczekuje się zgody i umiejętności ponoszenia konsekwencji