IMGs76

wzroku. dofp|i powonienia i smaku, zaś słuch, w sprzyjających odgrywa wprawdzie coraz większą, jednak mniej znaczącą rolę. ^jBzące świat jest natomiast postrzegany wszystkimi pię. HpMn amyafann- U osób z głębokim uszkodzeniem słuchu w postrzeganiu jeden telerecepćor, mianowicie wzrok; u osób niedosłyszą, tę pełnią obydwa telereceptoiy, tj. wzrok i mniej sprawny słuch, ■Hdiwuąąc rozwój języ ka i mowy’ zbliżony do normy. Podkreślić także mAcźy, żc mcdosłucb może wpływać i wpływa na sferę emocjonalną po-T*ą oraz kontakty ze środowiskiem społecznym.

I Możemy zatem pow iedzieć, dokonując próby określenia pojęcia dziecka aaedosłyszącego. że za dziecko niedosłyszące będziemy uważali takie dziecka, które na skutek uszkodzenia słuchu ma obniżone i utrudnione, w porównana z normalnie słyszącymi rówieśnikami, przejściowo bądź trwale, moż-H|hjfct^nnn>npywana rówieśniczych kontaktów’ społecznych, uczenia się języka i mowy i jej samokontroli na drodze audytywnej. Przyswajanie mowy maśt sic jednak dokonywać (kogą naturalną, słuchową. Dziecko takie może dtoBBMĆ, uwarunkowanych społecznie, utrudnień w rozwoju swej osobowo-ścl swej tnrtiamnśri. dlatego wymaga ono dodatkowej pomocy.

hijujuy trudności w uczeniu się dziecka niedosłyszącego mogą mieć ckmkaer pierwotny i wtórny.

Da przyczyn pierwotnych należy określony biologiczny stan analizatora ^Ktewegn, wynikający z jego uszkodzenia, które może występować zarów-:$0tmeśx^nc jfrkmii 71 ktj’" części ucha (błona bębenkowa, młoteczek, ^Beanączko. kowadełko), jak i n lemechanicznej części tego analizatora i iWbodBaie części mechanicznej ucha oraz dróg doprowadzających «cba zewnętrznego środkowego i wewnętrznego, prowadzi do postrzeganych dźwięków - jest to tzw. niedosłuch prze-

części memechamcznej, a więc organu Cortiego, transformują-nawowe, prowadzi do niedosłuchu percepcyjnego. dźwigów są w rezultacie zmianami jakościowymi -|M0tMśe wyższe częstotliwości, zatem i rozumienie mowy jest flMŚto uszkodzeniu mogą ulec drogi nerwowe dopro-IMMwiwewewe do mózgu i samo centrum słuchowe w mózgu.

prwwwudiuiiuwu bądź percepcyjne, które nota bene K prowadzi do wtórnych konsekwencji, m.in. do pokonywanie ich jat zależne od:

•    jego inteligencji, pamięci, zdolności kojarzenia itd.;

•    rewalidacyjnego wpływu rodziny i szkoły oraz ośrodków surdolo-

gicznych.

Te cztery czynniki: niepełne wyposażenie biologiczne oraz możliwości usprawnienia i kompensacji tego co uszkodzone; własna aktywność niedosłyszącego; socjalizujący wpływ rodziny i otoczenia społecznego, w tym identyfikacja z grupą rówieśniczą, oraz ukierunkowana, celowa działalność poradni wychowawczej i szkoły, wzajemnie się warunkują.

W rezultacie nie możemy mówić o typowym upośledzeniu, o typowej niesprawności, unikamy opisów „typowego” niesłyszącego (głuchego) albo niedosłyszącego. W pedagogice niedosłyszących mówimy raczej o syndromach²⁰ , a więc o pewnych zespołach charakteryzujących osobę niedosłyszącą, przy czym z reguły wśród uczonych nie ma zgodności w określaniu wszystkich „typowych” cech składających się na syndrom niedosłyszenia. Podkreśla się, że na jego określanie mają wpływ²⁰⁹:

- wiek, w którym nastąpiło uszkodzenie słuchu. Im dziecko jest młodsze, tyra wpływ tego uszkodzenia na rozwój psychospołeczny niedosłyszącego jest bardziej wszechstronny, totalny. Natomiast im później nastąpiło uszkodzenie słuchu, tym większego znaczenia nabiera czynnik subiektywny. Człowiek dorosły, którego słuch uległ uszkodzeniu, będzie inaczej pokonywał wynikające stąd trudności w uczeniu się i przystosowaniu społecznym, gdyż już jest w pełni ukształtowany, podczas gdy np. niemowlę musi pokonywać nie tylko trudności związane z samym rozwojem, ale i uszkodzonym słuchem;

-    poziom ogólnego rozwoju, także językowego, ważny w procesie uczenia się i przystosowania społecznego;

-    zmienność psychosensorycznego doświadczenia słuchowego. Indywidualna percepcja dźwięków nie jest stała, gdyż może ona zależeć nie tylko od takich czynników fizykalno-fizjologicznych, jak: samo pomieszczenie, odległość źródła dźwięku od niedosłyszącego, zakłócenia jakości dźwięku, funkcjonowanie zmysłu słuchu, lecz także od czynników czysto osobniczych, indywidualnych, psychicznych, jak np. zmęczenie, koncentracja uwagi itp.;

-    dodatkowe upośledzenie. Cytowane przez Jussena badania wykazuj% źe prawie u co drugiego dziecka niedosłyszącego występują dodatkowe upo-śledzenia;

H. J u 11 e n, Schwerhórige..., s. 193. Tamże,*. 193.