IMG�52

M 1 Ro/rl/łftł II

nc od alkoholu, które utrzymają abstynencją lub nim    '***iśm

Mtfenją pocraciajBKMCi iycfa, poprawa jest tyrn ^{K< >Wft}^ \ zakres pomocy otrzymały Wzrost poczucia jakości życia jjJ ^w,ęltv». ny w pierwszych sześciu miesiącach abstynencji, kolejne _mj_esj^S/t7c^ⁿ»e A ne ich pogorszenie, badani, u których rozpoznano nadużywaj mwali wyższe poczucie jakości Życia, niż osoby z zespołem    ^ (tyj]

wej. Ponadto zaobserwowano. Ze osoby z krótkim i długim okrese^ lli|| w większym stopniu odczuwały brak satysfakcji z życia, niż osoby ^ft§i|| okresem abstynencji. Utrzymywanie się przez dłuższy czas niskiego poczu ki życia powodowało częstsze nawroty ciągów picia i przykre następstwa iiattu w późniejszych trzech latach życia (Polak 2001).

Jaros (1997) badał poczucie jakości życia osób niepełnosprawnych, tj, up^ d/onych umysłowo, niepełnosprawnych ruchowo oraz ze stwardnieniem ro*/ nym. Spośród wszystkich przebadanych kategorii osób z niepełnosprawno^ osoby upośledzone umysłowo wykazały się. niższym ogólnym poczuciem jakok, życia. Ich poczucie możliwości działania i niezależności było znacznie niżj»j w porównaniu do innych osób / niepełnosprawnością. Osoby z upośledzeniem t umysłowym ujawniały słabe poczucie przynależności i integracji ze społeczności} (por. Otrębski 2001). Ponadto poczucie zadowolenia i satysfakcji ze swojego życij jest niższe zarówno u osób z niepełnosprawnością ruchową, jak i u osób z upośledzeniem umysłowym, co koreluje ze znacznie obniżonym poczuciem produktywności (poczucie wartości, ponoszonego trudu i wysiłku, poczucie przygotowania do wykonywanej pracy, poczucie nabywania doświadczeń i uczenia się poprzez pracę, poczucie samodzielności wykonywanej pracy, poczucie zadowolenia, poczucie równości w traktowaniu przez innych), oraz niezależności i możliwości działania (poczucie wolności w wyborze działań, samodzielności w korzystaniu z usług, poczucie samokontroli, prywatności, odpowiedzialności za siebie). Z kolei osoby o najwyższym poczuciu integracji (osoby z niepełnosprawnością ruchową), w zdecydowanym stopniu posiadają wyższe poczucie zadowolenia i satysfakcji (poczucie satysfakcji z tego, co niesie życie, aktualnej sytuacji domowej, liczby problemów, samotności, poczucia sukcesów, poczucia ważności w życiu rodzinnym).

Podsumowując autor stwierdził, że im wyższe poczucie jakości własnego życia. tym bardziej wzrasta potrzeba partnerskich relacji z otoczeniem, bogactwa życia społecznego, pełnej gamy relacji międzyludzkich wyrażających się zarówno w możliwościach zabawy, wsparcia i opiekuńczości, jak i dojrzałych relacji. Osoby o niskim poczuciu jakości swojego życia oczekują natomiast, że sprawowanie kontroli i opieki nad ich życiem polepszy ich sytuację życiową, a tym samym poczucie jakości życia.

Psychologicznej charakterystyki osób z zaburzeniami funkcji wzrokowej (pacjentów z zaćmą, jaskrą i chorobą zęzową) oraz grupy porównawczej (osoby zdrowe) w oparciu o wyniki badań Kwestionariuszem Poczucia Jakości Życia (wersja dla dzieci opracowana przez Oleś), dokonała Stueden, Oleś i Puchalska-Wasyl (za: Oleś 2002). Ocenę poczucia jakości życia u osób z zaburzeniami widzenia prze- \

prowadzono w dwóch okresach: przed i po leczeniu. Najwyższy wskaźnik w ogólnej ocenie poczucia jakości własnego życia oraz w wymiarze Umiejętność/Pro-duktywność uzyskały osoby leczone z powodu zeza. Niski wynik w wymiarze Umiejętność/Produktywność w grupie osób chorych na zaćmę i jaskrę jest zdaniem autorek wynikiem bierności zawodowej (większość chorych pozostawała na rencie chorobowej lub emeryturze). Charakteryzując badanych w zakresie pozostałych wymiarów poczucia jakości życia stwierdzono, iż najwyższą jakość uzyskali oni w sferze Możliwość Działania/Niezależność, co świadczy o poczuciu wolności w wyborze działań, samodzielności w korzystaniu z usług i odpowiedzialności za siebie. Ponadto przeprowadzone badania ujawniły, że pomiędzy grupami klinicznymi chorych na zaćmę i jaskrę oraz osobami zdrowymi występują istotne różnice w zakresie Ogólnego Wskaźnika poczucia jakości życia. Osoby chore na jaskrę i zaćmę mają mniejsze poczucie jakości własnego życia w porównaniu z osobami zdrowymi, co pozostaje w związku z odczuwanymi objawami chorobowymi i ograniczeniami związanymi ze wzrokiem. Poczucie jakości życia w chorobie jaką jest zaćma jest niższe niż u chorych na jaskrę (Steuden i in. 2002).

Zaprezentowane wyniki badań pokazują użyteczność kategorii poczucia jakości życia do oceny funkcjonowania osoby i jej własnych możliwości w określonej sytuacji i środowisku. W zakres subiektywnej oceny jakości życia pacjenta wchodzi: percepcja możliwości kontaktu z otoczeniem, korzystania z niego, ocena szans rozwoju osobistego, poczucie własnej wartości, bezpieczeństwa, atrakcyjności [interpersonalnej, a także poczucia sprawczości i kontroli.

Badania nad poczuciem jakości życia związanym ze stanem zdrowia umożli-; wiają określenie spostrzeganych przez chorego skutków choroby, własnej sytuacji życiowej, w tym koniecznych ograniczeń. Pozwalają rozeznać potrzeby i możliwo-| ści udzielenia pomocy pacjentowi i jego rodzinie (patrz: McGraw 1994; Jaracz i in. 1997). Dostarczają materiału koniecznego w formułowaniu programów rehabilita-| cyjnych, psychoedukacyjnych i wspierających osoby chore. Uogólnienia dokonane ; na podstawie wyników empirycznych mają praktyczne znaczenie zwłaszcza w ramach holistycznego modelu leczenia (patrz: Horowitz, Reinhand 1998).

Holistyczny model leczenia zakłada połączenie oddziaływań na sferę psy-I chiczną, społeczną i duchową człowieka z zabiegami stricte medycznymi, co znajduje uzasadnienie w koncepcji człowieka jako istoty biopsychospołecznej.