Jednak bardziej skuteczne - i z tego względu nader pożądane - są działania prowadzone kompleksowo, uwzględniające różne elementy postępowania profilaktycznego.
Do najważniejszych spośród tych działań należą między innymi:
- leczenie osób, zarażonych pasożytami; szczególne znaczenie ma przy tym wykrywanie oraz leczenie bezobjawowych nosicieli, będących stałym, ważnym źródłem rozprzestrzeniania się pasożytów w danym środowisku;
- kilkakrotne badania kontrolne po przeprowadzeniu leczenia dla oceny skuteczności zastosowanej terapii;
- nadzór weterynaryjny oraz ewentualne leczenie zwierząt domowych i hodowlanych, które mogą być żywicielami względnie rezerwuarami pasożytów;
- badanie mięsa zwierząt rzeźnych w celu wykluczenia występowania w nim form inwazyjnych dla człowieka;
- ochrona wód i gleby przed zanieczyszczeniem odchodami, które mogą zawierać dyspersyjne oraz inwazyjne formy pasożytów;
- zwalczanie w środowisku biologicznych i mechanicznych przenosicieli (wektorów) pasożytów (stawonogów, mięczaków);
- utrzymywanie i propagowanie wysokiego poziomu higieny osobistej;
- przestrzeganie zasad higieny zbiorowej, w tym wykonywanie okresowych badań na nosicielstwo pasożytów przez: pracowników przemysłu i handlu spożywczego, zakładów żywienia, personel zakładów wychowawczych, pracowników służby zdrowia.
Możliwe okoliczności transmisji niektórych pasożytów oraz komensali do organizmu człowieka w warunkach laboratorium diagnostycznego
Każdy materiał, który trafia do laboratorium diagnostycznego należy traktować jako potencjalne źródło zarażenia.
Ponieważ próbki materiałów, które trafiają do pracowni diagnostycznej, mogą stanowić zagrożenie zarażenia się pasożytami, wiedza na temat możliwych okoliczności transmisji wybranych form pasożytów i komensali do organizmu człowieka stanowi ważny i niezbędny element przygotowania do wykonywania badań w warunkach laboratorium diagnostycznego.
Wysoka ekstensywność badań, często z użyciem materiału nieutrwakmego, przy zastosowaniu procedur zagęszczających, hodowli pasożytów oraz inokulacji zwierząt laboratoryjnych sprawia, że pracownicy laboratoriów diagnostycznych należą do grupy wysokiego ryzyka. Podczas wykonywania badań może zaistnieć szereg okoliczności sprzyjających wnikaniu pasożytów oraz komensali do organizmu człowieka.
W tych specyficznych warunkach najczęstsze drogi wnikania to:
1. droga oddechowa - drobne kropelki i aerozole zawierające formy inwazyjne niektórych pasożytów mogą powstawać nawet podczas otwierania pojemników z nadesłanym materiałem
oraz wskutek pęknięcia szklanych naczyń laboratoryjnych, np. probówek wirowniczych podczas wirowania;
2. droga pokarmowa - wskutek nieuwagi podczas ustnego pipetowania próbek, a także jedzenia, picia lub palenie papierosów podczas pracy lub spożywania posiłku po nie dość dokładnym umyciu rąk;
3. droga przez skórę i śluzówki - gdy dochodzi do zanieczyszczenia badanym materiałem skóry zadrapanej, rozciętej lub nakłutej np. odłamkami stłuczonego podczas pracy szkła laboratoryjnego; wnikanie tą drogą jest możliwe również przez niezabezpieczone lub nieodpowiednio opatrzone wcześniejsze uszkodzenia naskórka oraz pocieranie zabrudzonymi rękami oczu, nosa lub ust;
4. droga z udziałem wektorów - potencjalnym zagrożeniem mogą być owady synantropijne np.muchy, mechanicznie przenoszące formy inwazyjne niektórych pasożytów z miejsca wykonywania pracy lub z pozostawionych otwartych pojemników z materiałem i zabrudzonego sprzętu laboratoryjnego na jedzenie i naczynia kuchenne, pozostawione bez przykrycia, nawet w innym pomieszczenia
Wykaz gatunków, ich stadiów inwazyjnych i dróg wnikania, możliwych w warunkach laboratorium diagnostycznego.
1. Pierwotniaki jelitowe:
potencjalnie patogeniczne