KI5

Przybysze z bardziej powściągliwych kultur, na przykład z północnej Europy czy z Azji Wschodniej, powinni zdać sobie sprawę, że to częste dotykanie się stanowi odbicie romańskiej ekspresyjności i serdeczności, i się na to przygotować. Osoba wzbraniająca się przed kontaktami dotykowymi może tu być łatwo uznana za zimną, nieprzyjazną czy wyniosłą.

Kontakt wzrokowy. Inny przykład całkowicie odmiennego zachowania wiąże się z kontaktem wzrokowym. Otóż we Włoszech patrzenie na kogoś świadczy o tym, że interesuje nas to, co ta druga osoba mówi, natomiast brak stałego, bezpośredniego kontaktu wzrokowego wskazuje brak takiego zainteresowania. Dobrze jest zatem cały czas patrzeć na Włochów, gdy się siedzi z nimi przy stole konferencyjnym.

Gestykulacja. O ,,mowie ciała” Włochów można by napisać całą książkę. Na szczęście włoscy negocjatorzy zazwyczaj ograniczają się w tym względzie, gdy robią interesy z obcokrajowcami. Wcale nie jest prawdą, że Włoch z rękami założonymi do tyłu musi być niemową!

Protokół w biznesie

Ubiór. Sposób, w jaki się ubieramy na spotkania, też powinien być dostosowany do tego, jak to czynią Włosi. Włoscy ludzie interesu obu płci ubierają się elegancko i z wyczuciem stylu, przywiązują wielką wagę do la bella figura. Mediolan i Florencja należą przecież do grona stolic mody w Europie. Wygląd zewnętrzny odbija walory wewnętrzne, jak się tu uważa. A zatem, okażemy respekt naszym partnerom w biznesie, jeśli się odpowiednio ubierzemy.

Tytułowanie partnerów. Inną sposobność przystosowania się do miejscowych zwyczajów stwarza używanie odpowiednich tytułów. Serdeczność i przyjacielskość Włochów może na przykład skłonić niektórych bezceremonialnych Skandynawów i Amerykanów do zbyt szybkiego przejścia „na ty”. W kołach biznesu obowiązuje tu jednak zwyczaj używania na początku znajomości wszelkich stosownych tytułów naukowych, zawodowych czy honorowych przed nazwiskiem danej osoby.

Jeśli więc Giorgio Bianchi ma dyplom uniwersytecki, to zwracaj się do niego dottore Bianchi. Inżynier to ingertiere, twój prawnik to awocato, a do szanowanej grubej ryby możesz mówić commendatore.

Kiedy możesz się zacząć zwracać do znajomego biznesmena po imieniu? Zaraz po tym, jak ci to zaproponuje.

Campanilismo, czyli lokalny patriotyzm

Pewną komplikację w próbach podjęcia decyzji, do jakich tutejszych zwyczajów warto się przystosować, stanowią duże różnice kulturowe w obrębie półwyspu. Na pewno usłyszysz tu ludzi powiadających: „Jest nas 57 milionów w tym kraju — ale nie ma tu ani jednego Włocha”. To przerysowanie uwypukla fakt, iż wielu mieszkańców Italii myśli o sobie w pierwszej kolejności jako o florentyńczykach, mediolańczykach, wenecjanach, rzymianach, Kałabryjczykach, Sycylijczykach itd., a dopiero potem jako o Włochach.