Magazyn8201

pych u wnętrzy tych gmachów. W ołtarzach kościołów, na ścianach, sklepieniach i kopułach nowe pojawiają się tematy: ekstazy mistyczne świętych, glorye niebiańskie z mnóstwem obłoków i rozwartych niebios, wizye, którym podlegali święci mężowie czy niewiasty nawet w swych celach klasztornych, a więc to wszystko, co nie jest ziemskie, lecz co wyobraźnia ludzka mieści w ramach sceneryi operowych z wszelkimi efektami światła, grą obłoków, zawieszeniem w przestrzeni ludzkich postaci, w perspektywicznych efektach, a co już zapoczątkował Correggio w swych malowidłach na kopułach w kościołach parmeńskich, które stały się wzorem dla malarzy epoki barokowej i następnej.

Afektacya doprowadzona do przesady, patos teatralny, łączą się z egzaltacyą i omdlewaniem mistycznem, z zachwytem niebiańskim, z wizyami raju lub z bólem cierpiących, pokrytych ranami i krwią świętych. W wielu wypadkach traktowanie naturalistyczne podnosi grozę lub urok tych scen, tern bardziej, że już wyrobione poczucie kolorytu siłą, świeżością i harmonią barw to wrażenie wzmacnia i czyni przyjemnem dla oka. W większej jednak części kompozycye tego rodzaju są chaotyczne, pełne fałszu niczem niewytłumaczonego, a wyobrażone na nich sceny, ruchy osób lub wyraz twarzy nie rzadko wywołują dwuznaczne wrażenie. Dawna prostota epoki wczesnego, a nawet piękno wyrafinowane rozkwitłego renesansu ustąpiły przesadzie w ruchach, wyrazie, efektach oświetlenia i zawikłanej kom-pozycyi. Dla otrzymania wrażenia malarsko-dekoracyjnego przestano liczyć się z możliwością prawdopodobieństwa i nie wahano się nadużywać efektów fałszywych, doprowadzając je, przez upadek talentów, do pretensyonalnego zbanalizowania lub do krzyczącej ordynarności.

Zupełnie podobny charakter przybrało i malarstwo świeckie.

bciany i plafony pałaców poczęto pokrywać freskami, o charakterze dekoracyjnym, czerpiąc tematy z mitologii i legend klasycznych, z wypadków historycznych greckich i rzymskich, a następnie z różnych alegoryi zawikłanych i trudnych jak szarady do odgadnięcia.

Charakterystyczną cechą dla malarstwa świeckiego w epoce barokowej jest wybór niektórych, ulubionych tematów i ich odpowiednie traktowanie. Obrazy stalugowe, mające służyć do zdobienia ścian w komnatach pałacowych, wyobrażają najczęściej sceny z przygód kąpiącej się Zuzanny, podglądanej przez starców, z awantury Józefa z żoną Putyfara, tańczącej Salome lub z głową Chrzciciela,

116