mazierski11

KONCEPCJE PRAW przyrody

KONCEPCJE PRAW przyrody

ustanowioną (harmonia praestabilita) głoszoną przez Leibniza. W oparciu o wymienione założenia metafizyczne teoria ta definiuje prawo Przyrody następująco: Jest to z zewnątrz narzucony rzeczom stały sposób działania. Z to doktryny w* nifca, że analiza prawa nie może przyczynić się do poznania właściwości rzeczy oraz relacji między nimi i odwrotnie — przez wgląd w naturę rzeczy oraz w ich cechy nie możemy poznać praw' Przyrody. Istnieje analogia pomiędzy prawami, którymi rządzi się społeczeństwo, a prawan.: którymi rządzona jest przyroda. Jedne i drugie są nadane: pierwsze prze.' człowieka, magie zaś przez byt transcendentny, którego natury teoria ta n ■ precyzuje.

6.^T ojn i s t y c z n_a koncepcja gjrawa P r zjyr o d y.^Koncepcja :■ opai^a^jesT^ńr^po^naYŻaćTr^IIozotir^fomasza^z^^JfwInuTa^^cTsle] — na metafizycznej strukturze materii^ każdy byt materialny rr^jżjtreśloną istotki istnienie. czv_Ii iest^-determiiiaw^ny^jswej wewnętrznej byidpwTe7Tćtora^\vy. -■naczaokreśłony biegzjawisk. Uznanie i uzasadnienie świata uporządkowanego ^,foczywiścIe~c1io3zroina1Ćrokosmos) jest uzależnione od dwóch podstawowych tez ontoiogicznych: lh^ęzeczywisjęść materialna składa się z wielu bytów substancjalnych o określonej striuclurzej^^rnetaTizycŹna^fnnćt^ Bytu

"zSsada^yrazaznyśTT^e^świa! jesT^źdetermiriowany w porźąHTctrdconstytutywnym istnienia (i?i ordine con-atitutivo essendi), druga zaś głosi, że świat jest zdeterminowany w porządku działania (ttt ordttie fiendi).

Z doświadczenia wiemy, że ciała wzajemnie na siebie oddziałują i to me chaotycznie, lecz w sposób uporządkowany zgodny z zasadą, że^ląjyą a^nic inne działanieJe^tJsunselwem^ąokre^IgnegĄjsj^nmn^ Byty. materialne prze/ swą istotę i istnienie są tak zdeterminowane^ .wewnętrznie określone. ./ takie same przyczyny w 'taTcichparnych"'warunkach wywołują takie sam-.: skutki. Jeżeli działania makrofizyczne są Uporządkowane i ukierunkowane, muszą być realne czynniki, które je do tego determinują. Tymi czynnikami ,w_; przyczyny: materialna i formalna, sprawcza i celowa, które tłumaczą strukturę bytu i sposób zachodzenia zmian. W tomistycznej teorii ruchu zn.ir jest zasada: „byt będący w ruchu porusza się za sprawą innego bytu” (quidqn'.d mouetur ab alio moueturi AUud moven$ to przyczyna sprawcza, którą jest byt substancjalny; działa on w określony sposób głównie dzięki swej formie substancjalnej. Rzecz, która podlega temu działaniu, nosi na sobie piętno działającej przyczyny sprawczej. Od sposobu działania zależy uformowanie się skutku, podlegającego temu działaniu. Stąd istnieje jakby podobieństwo naturaln.: pomiędzy przyczyną i skutkiem. Byt wprawiony w ruch wywołuje odpowied.h do swej natury charakterystyczny skutek. Jednakowe przyczyny pociągają ?..> sobą jednakowe skutki. Dzięki metafizycznej strukturze ciał świat jest uporządkowany w istnieniu i w działaniu, a przez to jest racjonalny i pozna watr;. 'Prawo Przyrody w -sensie tomistycznym to stały -i, określony .^sposób działań,a ciał..-

Niektórzy neotomiści, wychodząc poza ramy filozofii przyrody i korzystapc 7. osiągnięć innych dyscyplin filozoficznych, określają prawo jako „naturalną dążność (inklinację) bytów wszczepioną stworzeniom przez Stwórcę przyrody do określonego sposobu działania według odwiecznego prawm” ^2ł W tv:

J. Grcdt, velona 1946. > 275.

A';cmen'n Płi<!(";{>jił>inc Arisfotciico

Tliowisficoc. t 2. U -