Nowy 12 (9)

Przy opracowywaniu procesu technologicznego przyjmuje się współczynniki wytłaczania i przetłaczania takie same jak (lla naczyń bez kołnierzy, a więc zgodnie z tablicami 4.6 i 4.9. Jeżeli iloczyn m_ym₂m₂ • • • m_n najmniejszych wartości tych współczynników jest wyraźnie mniejszy od stosunku d_w/D (pkt 4.3.5.1), to należy sprawdzić, czy nie można obliczonej liczby operacji zmniejszyć o jedną. Możliwość taka istnieje, gdyż w takim przypadku operacja wytłaczania może być ewentualnie tak zaprojektowana, jak przy wykonywaniu

odpad

Itys. 4.65. Przebieg kształtowania głębokiego naczynia cylindrycznego z dużym kołnierzem

płytkich wy tłoczek z kołnierzami, a więc według danych zawartych w tabl. 4.11. Ponieważ dla operacji przetłaczania współczynniki są już znane, to zmniejszoną wartość m_x wyznacza się z zależności

(Wi)obl

dn • I)

m.₂m_s • • •

Jeżeli wartość (m^obi oraz {hjdjobi są zgodne z tabl. 4.11, a więc dla rozpatrywanego stosunku dkjdu (mj₀bi>(^i)tabi i {hiJi)obi <    to proces tech-

nologiczny może być zrealizowany w n — 1 operacjach.

3. Wytłoczki głębokie z małym kołnierzem kształtuje się podobnie jak wy-tłoczki cylindryczne bez kołnierza. Różnica polega jedynie na przerwaniu ostatniej operacji przetłaczania w chwili, gdy krawędź wytłoczki znajdzie się na stożkowej powierzchni matrycy przetłaczającej (między punktami A i B na rys. 4.50b). Otrzymane stożkowe obrzeże wytłoczki przekształca się następnie w płaski kołnierz, stosując operację dotłaezania.

Przebieg kształtowania wytłoczek stożkowych zależy przede wszystkim od wielkości kąta wierzchołkowego oraz od stosunku średnicy mniejszej podstawy stożka dj do średnicy krążka wyjściowego D. Zależnie od tych wartości można rozróżnić dwa sposoby kształtowania wytłoczek:

1)    przez wytłaczanie z dużymi naprężeniami rozciągającymi,

2)    przez wytłaczanie i ewentualne późniejsze przetłaczanie.

Pierwszy sposób stosuje się dla płytkich wytłoczek o dużym kącie wierzchołkowym. Wartości naprężeń rozciągających powinny być tym większe, im mniejsze są wartości djdm (rys. 4.66a) i (g/dm)-100.

Rys. 4.G6. Wytłoczki stożkowe kształtowane z dużymi naprężeniami Rys. 4.67. Przebieg rozciągającymi wywołanymi przez: a) dociskacz, b) utwierdzenie kształtowania głębo-

obrzeża    kiej wytłoczki stoż

kowej

Wprowadzenie naprężeń rozciągających ma na celu zapobieganie powstawaniu fałd, które łatwo się tworzą ze względu na dużą powierzchnię swobodną, zawartą między brzegami matrycy i stempla. Wytłaczanie z dużymi naprężeniami rozciągającymi stosuje się również wtedy, gdy nie istnieje obawa fałdowania, a wykonuje się naczynia t> bardzo dużym kącie wierzchołkowym. Naprężenia rozciągające zmniejszają sprężynowanie gotowej wytłoczki.

Duże naprężenia rozciągające uzyskuje się przez zastosowanie silnych >io-ciskaezy, których skuteczność działania w pewnych przypadkach zwiększa się za pomocą progów ciągowych (rys. 4.48). Niekiedy stosuje się całkowite utwierdzenie obrzeża krążka przez dociskacz, a więc kształtowanie stożka odbywa się tylko przez rozciąganie (rys. 4.66b).

Głębokie wytłoczki stożkowe wykonuje się w kilku operacjach przez stopniowe kształtowanie powierzchni stożkowej (rys. 4.67). W tym przypadku kąt wierzchołkowy stożkowej części roboczej matrycy jest równy kątowi wierz-, chołkowemu wytłoczki. Dla obliczenia kolejnych operacji stosuje się w.pół-

213