Obraz (2444)

142

CHjCH-CH, + HBr -- CH,CHCH₃

Br

addycja ddarofiiowa

CHjCH=CH₂ | HBr -1 CH,CH,CH₂Br

addycja rodnikowa

Kierunek addycji rodnkowej jest określony przez trwałość wolnych rodników, podobnie jak kierunek addycji elektro filo wej wynika z trwałości karboka-tionów. Rodnikowa reakcja z bromowodorem zaczyna się od przyłączenia atomu bromu i przebiega tak. żeby utworzył się trwalszy rodnik, a więc drugorzę-dowy zanosi prerwszorzędowego w przypadku reakcji z propenem:

HBr + In- -w-InH + Br

la- -dowołay rodnik inicjujący

CHjCHCą + Br- — CHjĆHCHjBr    kontynuacja

• łańcucha

CHjĆHCHjBr + HBr —*CH,CH,CH₂Br + Br -J ^reakcyine80

Rodnikowe przyłączenie innych kwasów HX nie jest możliwe z powodu niekorzystnych energii aktywacji Znane są jednak substraty, które łatwo ulegają rodnikowemu przyłączeniu.

6.8. Halogenowanie w położeniu allilowym

Alkeny można chlorować i bromować przy nasyconych atomach węgla, ale tylko w położeniach sąsiadujących z wiązaniem podwójnym. Są to tzw. poło Żerna agiłowe:

RCHj-CHCH-CHjR

położeni* allilowe w alkenie    położenia allilowe w

łańcuchowym    cykloheksenie

Halogenowanie w allilowym położeniu jest jedną z bardzo niewielu reakcji alkenów, które można wykonać bez naruszania wiązania podwójnego. Są to rodnikowe reakcje, które dlatego są możliwe, że wiązania C-H w allilowym położeniu są szczególnie reaktywne. Przyczyną reaktywności jest stabilizacja rodników allilowych przez rezonansową dekjkalizację elektronów:

CHjCH-CHj i-1 -CHj-CH-CHj

rezonansowa stabilizacja rodnika allilowego

Halogenowanie w allilowym położeniu wymaga specjalnych odczynników. Do najczęściej stosowanych należy N-bromoimid kwasu bursztynowego.

O

3-bromocykloheksen    imid kwasu bursztynowego

przykład bromowania w położeniu allilowym