P1020997 (2)

feremy Rifkin

Abv całkiem wyeliminować koszty środków owadobójczych oraz robocizny niezbędnej do sprawdzania stanu upraw i do opylania, naukowcy aplikują roślinom uprawnym geny odporności na szkodniki. Wyodrębniono i sklonowano gen warunkujący wytwarzanie toksyny w bakterii Bacillus łhtiringieitsis (Bt) i wstawiono go do kodu genetycznego tytoniu, pomidorów, bawełny i innych roślin uprawnych. Transgeniczne rośliny stale wytwarzają toksynę Bt, która zabija atakujące je owady¹.

Naukowcom udało się również umieścić w roślinach geny odporności na herbicydy. Firma Monsanto stworzyła transgeniczne rośliny odporne na środek chwastobójczy „Roundup" własnej produkcji. Opatentowano nowe odmiany roślin i sprzedaje się ich nasiona razem z herbicydem².

Inne firmy eksperymentują z genami, które poprawią odporność roślin na suszę, upały lub zimno. Naukowcy wprowadzili rybi gen odporności na mróz do sadzonek pomidora w nadziei, że przekażą im tę odporność. Uzyskanie odporności roślin na suszę, upały i zimno przyniosłoby wielomiliardowe oszczędności dzięki redukcji wydatków na budowę, instalację i utrzymanie kosztownych systemów irygacyjnych oraz wyposażenia w ochronę przed mrozem. Naukowcy przenieśli nawet geny odpowiedzialne za wiązanie azotu roślinom normalnie do tego niezdolnym. Biologia molekularna oczekuje nadejścia dnia, kiedy dzięki takim zmodyfikowanym genetycznie uprawom zmniejszy się zapotrzebowanie na nawozy azotowe i na zatrudnienie w produkcji, transporcie i stosowaniu nawozów chemicznych³.

Inżynieria genetyczna służy również do zwiększania produktywności w hodowli zwierząt i redukcji zapotrzebowania na pracę ludzką w tym sektorze rolnictwa. Hormon wzrostu bydła, znany również jako somatotropina (STH), występuje w naturze i stymuluje mleczność krów. Naukowcom udało się zlokalizować główny gen stymulujący wzrost i sklonowali go. Genetycznie zmieniony hormon wzrostu wstrzykuje się krowie uzyskując wzrost mleczności o 10 do 20%. Cztery firmy, Monsanto, American Cyanamid, Eli Lilly i Upjohn,

Koniec pracy ,vydały ponad miliard dolarów na prace badawczo-rozwojowe i wprowadziły kontrowersyjny produkt na rynek.

Zwiększając produkcję mleka transgeniczny hormon STH zagraża tysiącom mlecznych farm w Północnej Ameryce, Europie i na całym kwiecie. Większość krajów uprzemysłowionych już teraz ma nadprodukcję mleka. W takiej sytuacji, gdy spadają ceny i popyt jest niedostateczny. Stany Zjednoczone i inne państwa uprzemysłowione od dawna prowadzą politykę cen gwarantowanych i subsydiowania farmerów. Wprowadzenie na rynek amerykański hormonu STH oznacza dalsze zwiększenie produkcji mleka, a więc jeszcze wyższe wydatki na wsparcie farmerów. Raport Biura Zarządzania i Budżetu sporządzony dla administracji prezydenta Clintona szacował wzrost wydatków rządowych na pomoc dla mlecznych farm w roku 1995 o ponad 116 milionów dolarów tylko wskutek pojawienia się STH na rynku³⁹. Wcześniejsze badania przewidywały, że w ciągu 3 lat stosowania hormonu STH ponad jedna trzecia amerykańskich mlecznych farm miała zostać wyparta z konkurencji w wyniku nadprodukcji, spadku cen i malejącego popytu na mleko⁴⁰.

Wielu analityków branży twierdzi, że STH przyczyni się do sukcesu wielkich gospodarstw mleczarskich w Kalifornii i do upadku małych farm rodzinnych w stanach Wisconsin i Minnesota. Wielkie farmy są w dużym stopniu zautomatyzowane i dają więcej mleka z mniej licznych stad, co istotnie redukuje zatrudnienie przy produkcji mleka. Chcąc jeszcze bardziej zwiększyć mleczność krów, naukowcy eksperymentują obecnie nad wykorzystaniem „turbogenu" hormonu wzrostu już w fazie embrionalnej rozwoju zwierzęcia po to, by dorosła krowa dawała więcej mleka bez potrzeby stosowania zastrzyków hormonalnych.

Producenci wieprzowiny eksperymentują z hormonem STH wzrostu świń, który ma zwiększyć skuteczność tuczu. Według raportu ogłoszonego przez Urząd Oceny Technologii, „świnie, którym aplikowano somatotropinę przez okres od 30 do 77 dni, wykazały dzienny przyrost wagi większy o 10-20%, wydajność tuczu lepszą

■ 05. Office of Management and Budget, Use of Bovine Somaiotropin in the UnM States: lts Potential Effects, 1/1994 s. 29-33.

The New Biotech Agrtculture: Unforeseen Economic Consetfuences, „Issnes in Science and Technology", 4/1985 s. 128.

159

1

   New Technological Era s. 4, 45, 86.

2

   Tamże s. 4; Lawrence Busch, i in., Planłs, Power and Profit, Cambridge, MA: Basil Biackwell, 1991 s. 8.

3

   New Technological Era s. 49; Busch, dz. cyt. s. 9.